Thánh Mẫu Liễu Hạnh – Đạo Mẫu Và Huyền Tích Trong Dân Gian
Nói đến đạo Mẫu, một tín ngưỡng dân gian lâu đời và quan trọng nhất của người Việt, người ta không thể không nhắc đến Thánh Mẫu Liễu Hạnh. Xuất hiện vào khoảng thế kỷ 15, sự tích bà chúa Liễu Hạnh được nhiều sử sách chép lại, thậm chí vô cùng tỉ mỉ.
Tương truyền bà là công chúa Quỳnh Hoa, con gái thứ hai của Ngọc Hoàng thượng đế, vì đánh vỡ chén ngọc mà bị vua cha giáng xuống trần gian, đầu thai làm người trần mắt thịt, con gái một gia đình họ Lê ở Nam Định. Họ đặt tên nàng là Giáng Tiên do dung mạo nàng xinh đẹp. Đến năm 18 tuổi nàng xây dựng gia đình rồi năm 21 tuổi thì hóa sinh về trời.
Đền Thờ Mẫu Liễu
Đền Thờ Mẫu Thượng Ngàn
Do còn lưu luyến cuộc sống nơi trần thế, nên nàng được vua cha Ngọc Hoàng cho nàng thêm hai lần đầu thai xuống hạ giới. Trong hai lần giáng sinh này, khi thì Mẫu Liễu mượn cửa đầu thai, khi thì tiêu dao ngắm cảnh non nước. Có rất nhiều câu truyện ghi chép việc Thánh Mẫu Liễu Hạnh biến hiện ởi dưới trần gian. Như ở Sòng Sơn-Thanh Hóa, khi ở Lạng sơn, hay khi ở chốn Thanh Long kinh thành.
Cung thờ Mẫu Liễu Hạnh tại Phủ Tây Hồ
Câu truyện Thánh Mẫu Liễu Hạnh gặp gỡ đối thơ cùng trạng bùng Phùng Khắc Khoan còn lưu dấu tích tại phủ Tây Hồ-Hà Nội cho đến tận ngày nay.
Thánh Mẫu Liễu Hạnh Và Những Lần Giáng Sinh
Tính trong hai lần tái sinh này, dân gian lưu truyền nhiều sự tích bà chúa Liễu Hạnh. Từ việc nàng ủng hộ tiền bạc để đắp đê ngăn lũ, đến xây dựng cầu cống, mở đường mở sá, cùng biết bao công trình giúp cuộc sống của nhân dân thêm phần thuận tiện khác. Thậm chí, nàng còn ra tay làm phép để phù hộ nhân dân đánh đuổi giặc Tàu. Dân gian truyền lại rằng, lần giáng trần thứ ba của bà là vào lúc Trịnh Nguyễn phân tranh, nhân dân lầm than cơ cực. Thánh Mẫu Liễu Hạnh đi khắp nơi để cứu nhân độ thế, trừng trị kẻ ác. Có thể kể đến như Đền Sòng Sơn – Thanh Hóa.
Lễ hội rước Thánh Mẫu Liễu Hạnh tại Ba Dội
Trong tín ngưỡng dân gian, Mẫu Liễu được suy tôn là một trong Tứ Bất Tử, là điểm tựa tinh thần của người dân Việt trong thời kỳ giặc dã, loạn lạc và là biểu tượng của nữ quyền.
Cũng có tích kể rằng Liễu Hạnh từng mở quán bán hàng cho khách bộ hành ở chân Đèo Ngang. Tiếng đồn về một cô gái xinh đẹp bán hàng nơi heo hút ấy khiến cho bao kẻ tò mò, trong đó có vị hoàng tử đương thời. Vị này tìm đến quán hàng bán nước với ý đồ xấu xa nên đã bị nàng Liễu Hạnh làm cho dở điên dở dại. Nhà vua nhờ đạo sĩ bắt nàng về hỏi tội nhưng nhờ pháp Phật nhiệm màu, Thánh Mẫu đã được đức Phật cứu độ, giải thoát.
Đền Thờ Mẫu Liễu Hạnh Tại Phủ Dầy-Nam Định
Sự tích tiên nữ Quỳnh Hoa đánh rơi chén ngọc bị giáng trần và hai lần tái thế biến đổi theo trí tưởng tượng của dân gian, theo dòng lịch sử. Huyền thoại từ nàng Giáng Tiên đến Liễu Hạnh công chúa và sau này là Thánh Mẫu Đệ Nhất Thượng Thiên như nhân dân suy tôn đã được lưu truyền ở nhiều vùng, với nhiều tình tiết kỳ ảo. Từ Phủ Giầy, Nam Định đến Bắc Lệ – Lạng Sơn, Tây Hồ Hà Nội, Phố Cát, Sòng Sơn, Thanh Hóa, Ngọc Trọng – Cố đô Huế và nhiều nơi khác, đâu đâu cũng có di tích đền, phủ nổi tiếng thờ bà và nhiều lễ hội được tổ chức để suy tôn bà hàng năm.
Một Pho Tượng Cổ Thờ Thánh Mẫu
Trong đạo Mẫu, bà được suy tôn là Thánh Mẫu tối cao, được coi là hóa thân của Đệ Nhất Thánh Mẫu Thượng Thiên, được thờ ở chính giữa trong Tam tòa Thánh Mẫu cùng với Mẫu Thoải, Mẫu Thượng Ngàn. Trong tín ngưỡng dân gian nói chung, bà được suy tôn là một trong Tứ bất tử, sinh ra trong thời xã hội rối ren như là một chốn nương tựa của người dân cơ cực, ít nhất là về mặt tâm lý và tâm linh. Bà chính là hiện thân của sức mạnh nữ quyền, đi ngược lại với giáo lý Nho Khổng với đạo Tam tòng Tứ đức. Cuộc đời trần thế của bà chính là sự thể hiện ý nghĩa nhất tình yêu cuộc sống với đầy đủ sướng vui đau khổ, sự tự do trong hành động với tư duy phóng khoáng, độc lập. Điều đó giải thích cho sức sống bền bỉ và trường tồn của hình tượng Mẫu Liễu Hạnh trong tâm thức người dân Việt Nam.
ĐĂNG KÝ KHÓA HỌC
