Tri mẫu là một vị thuốc trong Y Học Cổ Truyền, nó có tác dụng thanh nhiệt, bổ tỳ, tư thận, bổ thủy và nhuận phế. Tri mẫu thường được sử dụng trong điều trị viêm phổi, ho, sốt, hắc lào, đái tháo đường, viêm họng, viêm hoặc phì đại tiền liệt tuyến,…
1. Đặc điểm cây tri mẫu
Tri mẫu là một loại cây thân cỏ sống nhiều năm, có chiều cao trung bình từ 60 – 90cm. Lá cây mọc vòng, hẹp, có đầu nhọn, các lá dưới ôm lấy thân, chiều dài lá từ 20 – 30cm. Cây tri mẫu ra hoa vào mùa hạ, hoa nhỏ, có màu trắng, mọc thành cụm.
Bộ phận dùng làm thuốc là phần rễ của cây tri mẫu. Dược liệu thường được thu hái vào tháng 3 – 4 hằng năm, sau khi đào về, đem rễ rửa sạch và phơi hoặc sấy khô. Bảo quản dược liệu ở nơi khô ráo, tránh nấm mốc và mọt.
Thành phần hóa học chủ yếu của tri mẫu là saponin (dưới dạng asphori). Ngoài ra, vị thuốc này còn một số thành phần khác chưa được xác định cụ thể.
2. Tri mẫu có tác dụng gì?
Theo nghiên cứu dược lý hiện đại cho thấy tri mẫu có tác dụng:
- Tác dụng giảm thân nhiệt: Kết quả từ nghiên cứu cho thấy tri mẫu có tác dụng hạ thân nhiệt rõ rệt, bao gồm có chứng hư nhiệt hoặc thực nhiệt.
- An thần:Tri mẫu có tác dụng ức chế tính hưng phấn của thần kinh trung ương. Khi phối hợp với quế chi người ta nhận thấy có tác dụng giảm đau nhức xương khớp. Phối hợp tri mẫu với hoàng bá có thể làm giảm kích thích tình dục. Phối hợp tri mẫu với bạch thược làm tăng hưng phấn thần kinh cơ và chống co giật cơ. Phối hợp tri mẫu với toan táo nhân sẽ làm giảm sự hưng phấn của đại não nên có khả năng gây ngủ.
- Kháng khuẩn: Tri mẫu có khả năng ức chế mạnh trực khuẩn đường ruột, trực khuẩn thương hàn và tụ cầu khuẩn.
Theo Y Học Cổ Truyền, tri mẫu có vị đắng, tính hàn, không độc, đi vào kinh tỳ, vị thận và phế, nó có tác dụng:
- Thanh nhiệt, tư thận, bổ thủy và nhuận phế.
- Bổ tỳ, ích khí, chủ trị bệnh đái tháo đường.
Có thể dùng tri mẫu theo nhiều cách khác nhau, tùy theo mục đích sử dụng. Nếu dùng dưới dạng thuốc dạng sắc, chỉ nên dùng tri mẫu từ 4 – 10g/ ngày.
3. Một số bài thuốc có tri mẫu
4. Kiêng kỵ khi sử dụng vị thuốc tri mẫu
Người tỳ hư, tiêu chảy, mắc chứng bệnh thuộc biểu chứng chưa giải, không được dùng vị thuốc tri mẫu. Bạn cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa Y Học Cổ Truyền để được tư vấn chuyên môn trước khi sử dụng tri mẫu và các bài thuốc trên.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số
hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec
để được giảm ngay 20% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 1/8 – 31/12/2022).
Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn
tư vấn từ xa qua video
với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
