Rối loạn đa nhân cách hay rối loạn nhận dạng phân ly là một tình trạng sức khỏe tâm thần. Bệnh nhân mắc chứng này có hai hoặc nhiều nhân cách riêng biệt. Mỗi nhân cách sẽ kiểm soát hành vi của bệnh nhân vào những thời điểm khác nhau, ảnh hưởng đến ký ức và các vấn đề khác. Nhiều liệu pháp tâm lý khác nhau có thể giúp bệnh nhân kiểm soát các triệu chứng của rối loạn đa nhân cách.
Tổng quan về rối loạn đa nhân cách
Rối loạn đa nhân cách là gì?
Video: Rối loạn đa nhân cách
Rối loạn đa nhân cách là một tình trạng sức khỏe tâm thần. Bệnh nhân mắc chứng này có hai hoặc nhiều danh tính riêng biệt. Những nhân cách này kiểm soát hành vi vào những thời điểm khác nhau. Mỗi danh tính đều có tiểu sử cá nhân, đặc điểm, sở thích và không thích. Đa nhân cách có thể dẫn đến khoảng trống trong trí nhớ và ảo giác, khiến bệnh nhân tin rằng điều gì đó là thật trong khi nó không hề có thật.
Rối loạn đa nhân cách còn được gọi là rối loạn phân chia nhân cách hay rối loạn nhận dạng phân ly.
Rối loạn đa nhân cách là một loại rối loạn phân ly. Những rối loạn này ảnh hưởng đến khả năng kết nối với thực tế của một người. Các rối loạn phân ly khác bao gồm:
- Rối loạn giải thể nhân cách: Đặc trưng bởi những khoảng thời gian cảm thấy bị ngắt kết nối hoặc bị tách rời khỏi cơ thể và những suy nghĩ của bản thân.
- Mất trí nhớ phân ly: Liên quan đến việc không có khả năng nhớ lại thông tin cá nhân quan trọng.
Rối loạn đa nhân cách có phổ biến không?
Chứng rối loạn này rất hiếm, chỉ chiếm 0,01-1% dân số, có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Phụ nữ có khả năng mắc bệnh cao hơn nam giới.
Triệu chứng và nguyên nhân rối loạn đa nhân cách
Nguyên nhân nào gây ra chứng rối loạn đa nhân cách?
Rối loạn đa nhân cách thường là hậu quả của lạm dụng tình dục hoặc bạo hành thể chất trong thời thơ ấu. Đôi khi chứng bệnh này phát triển để đối phó với các sự kiện đau thương trong quá khứ. Rối loạn này là một cách để người nào đó né tránh khỏi những tổn thương.
Những tổn thương về thể chất và tinh thần trong quá khứ thường là nguyên nhân dẫn đến chứng rối loạn đa nhân cách. Nguồn ảnh: www.hk-lawyer.org
Dấu hiệu và triệu chứng
Một người bị rối loạn đa nhân cách có hai hoặc nhiều danh tính riêng biệt, bao gồm nhân cách bình thường (cốt lõi) của người đó và nhân cách thay thế. Một số bệnh nhân có tới 100 nhân cách khác nhau.
Mỗi nhân cách có những đặc điểm riêng biệt từ giới tính, dân tộc, sở thích và cách cư xử rất khác nhau.
Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến khác của đa nhân cách có thể bao gồm:
- Lo lắng
- Ảo tưởng
- Suy nhược
- Mất phương hướng
- Lạm dụng ma túy hoặc rượu
- Mất trí nhớ
- Suy nghĩ tự tử hoặc tự gây thương tích cho bản thân.
Xét nghiệm và chẩn đoán rối loạn đa nhân cách
Có xét nghiệm nào đặc hiệu dùng để chẩn đoán rối loạn đa nhân cách không?
Không có một xét nghiệm nào có thể chẩn đoán rối loạn đa nhân cách. Bác sĩ sẽ xem xét các triệu chứng và tiền sử của bệnh nhân. Sau đó chỉ định xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân cơ bản gây ra triệu chứng, chẳng hạn như chấn thương vùng đầu hoặc khối u não.
Các triệu chứng của rối loạn đa nhân cách thường xuất hiện trong thời thơ ấu, khoảng 5-10 tuổi. Nhưng cha mẹ, giáo viên hoặc bác sĩ có thể bỏ sót các dấu hiệu. Rối loạn đa nhân cách có thể bị nhầm lẫn với các vấn đề về hành vi hoặc học tập khác thường gặp ở trẻ em, chẳng hạn như rối loạn tăng động giảm chú ý. Vì lý do này, rối loạn đa nhân cách thường không được chẩn đoán cho đến khi trưởng thành.
Điều trị rối loạn đa nhân cách
Những phương pháp điều trị rối loạn đa nhân cách
Một số loại thuốc có thể giúp điều trị các triệu chứng nhất định của rối loạn đa nhân cách, chẳng hạn như trầm cảm hoặc lo lắng. Nhưng phương pháp điều trị hiệu quả nhất vẫn là liệu pháp tâm lý. Bác sĩ tâm lý hoặc bác sĩ tâm thần, có thể đưa ra hướng điều trị phù hợp. Liệu pháp cá nhân, nhóm hoặc gia đình có thể có lợi cho bệnh nhân.
Liệu pháp tập trung vào:
- Xác định và giúp vượt qua tổn thương hoặc lạm dụng trong quá khứ.
- Kiểm soát những thay đổi hành vi đột ngột.
- Hợp nhất các danh tính riêng biệt thành một danh tính duy nhất.
Một số loại thuốc được chỉ định để điều trị triệu chứng của rối loạn đa nhân cách như lo lắng, trầm cảm. Nguồn ảnh: www.technologynetworks.com
Thôi miên có thể điều trị rối loạn đa nhân cách không?
Bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp thôi miên kết hợp với liệu pháp tâm lý. Liệu pháp thôi miên là một hình thức thiền có hướng dẫn. Nó có thể giúp một người khôi phục những ký ức bị đè nén.
Phòng ngừa rối loạn đa nhân cách
Rối loạn đa nhân cách có thể phòng ngừa được không?
Không có cách nào để ngăn chặn chứng đa nhân cách. Nhưng xác định các dấu hiệu sớm nhất và tìm phương pháp điều trị phù hợp có thể giúp bệnh nhân kiểm soát các triệu chứng. Cha mẹ và giáo viên nên để ý các dấu hiệu ở trẻ nhỏ. Điều trị sớm nhất có thể sau các đợt lạm dụng hoặc tổn thương tâm lý có thể ngăn không cho bệnh tiến triển.
Điều trị có thể giúp xác định các tác nhân gây ra những thay đổi về nhân cách hoặc nhận dạng. Các tác nhân phổ biến là căng thẳng hoặc lạm dụng chất kích thích. Kiểm soát căng thẳng và tránh các chất kích thích như ma túy, rượu có thể giúp giảm tần suất các nhân cách khác nhau kiểm soát hành vi của bệnh nhân.
Tiên lượng của bệnh rối loạn đa nhân cách
Rối loạn đa nhân cách có thể chữa khỏi hoàn toàn không?
Không có cách chữa khỏi chứng bệnh này. Hầu hết bệnh nhân sẽ kiểm soát được chứng rối loạn trong suốt phần đời còn lại. Sự kết hợp của các phương pháp điều trị có thể giúp giảm triệu chứng. Bệnh nhân có thể học cách kiểm soát hành vi nhiều hơn. Theo thời gian, điều này giúp bệnh nhân hòa nhập dễ dàng với cộng đồng.
Sống chung với rối loạn đa nhân cách
Làm thế nào để sống chung với chứng rối loạn đa nhân cách?
Sự giúp đỡ từ gia đình, bạn bè và các chuyên gia về tâm lý có thể giúp bệnh nhân vượt qua những khó khăn và đương đầu với chứng bệnh này. Luôn đảm bảo mọi người hiểu về tình trạng bệnh của mình và giao tiếp cởi mở, trung thực đối với gia đình, bạn bè. Hãy thoải mái đón nhận sự quan tâm và giúp đỡ từ phía gia đình và bạn bè.
Cần làm gì nếu bạn bè hoặc người thân mắc chứng rối loạn đa nhân cách?
Khi người thân mắc chứng bệnh này có thể khiến bản thân bạn bối rối và hoang mang vì không biết nên cư xử và phản ứng như nào đối với từng nhân cách khác nhau. Khi đó, bạn có thể :
- Tìm hiểu về rối loạn đa nhân cách và các triệu chứng của nó.
- Đề nghị tham gia các nhóm tư vấn hoặc hỗ trợ gia đình với bệnh nhân.
- Luôn giữ bình tĩnh và hỗ trợ khi bệnh nhân thay đổi hành vi đột ngột.
Khi nào nên đi khám bác sĩ?
Bệnh nhân rối loạn đa nhân cách cần đi khám bác sĩ ngay nếu có những hành vi như ngược đãi bản thân. Nguồn ảnh: www.mdedge.comNếu bạn hoặc ai đó bạn biết bị rối loạn đa nhân cách và có bất kỳ triệu chứng nào sau đây, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức:
- Ngược đãi bản thân
- Có ý nghĩ tự tử
- Hành vi bạo lực
Tổng kết
Rối loạn đa nhân cách là một tình trạng sức khỏe tâm thần. Bệnh nhân mắc chứng này có nhiều tính cách riêng biệt. Các danh tính khác nhau kiểm soát hành vi của một người vào những thời điểm khác nhau. Tình trạng này có thể gây mất trí nhớ, ảo tưởng hoặc trầm cảm. Rối loạn đa nhân cách thường là do những tổn thương trong quá khứ. Liệu pháp có thể giúp bệnh nhân quản lý hành vi và giảm tần suất thay đổi nhân cách. Điều quan trọng đối với bệnh nhân đa nhân cách là phải có một hệ thống hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và các bác sĩ tâm thần hoặc chuyên gia tâm lý.
