Chúng ta thường nghe nói nhiều về cụm từ ‘chí công vô tư’ và ý nghĩa của nó thì hẳn ai cũng rõ, đây là một đức tính tốt cần có ở mỗi người. Từ bao đời nay, các thế hệ đi trước luôn răn dạy lớp trẻ đi sau phải biết sống chính trực, sống và làm việc theo lẽ phải bằng những câu ca dao, tục ngữ dễ nghe dễ hiệu và dễ thuộc.
Dưới đây là một số câu ca dao tục ngữ về chí công vô tư được đúc kết từ kinh nghiệm sống của người xưa:
1. Tục ngữ về chí công vô tư
Trong cuộc sống, không phải ai cũng chí công vô tư, bởi tham lam, thiên vị là bản chất luôn tồn tại ở mỗi con người. Tuy nhiên, cần biết rằng một xã hội chỉ văn minh, tiến bộ khi ở đó ai cũng vô tư, ai cũng hướng đến lợi ích chung, đồng lòng, nhất trí và tin tưởng lẫn nhau. Vì vậy, trên con đường trưởng thành hãy tự rèn luyện bản bản bằng những câu tục ngữ về chí công vô tư dưới đây:
- Tha kẻ gian, oan người ngay.
- Chớ dong kẻ gian, chớ oan người ngay.
Ý nghĩa: Nếu tha tội, bỏ qua cho những người độc ác, gian xảo thì sớm muôn người đó cũng sẽ hại thêm người tốt.
- Công ai nấy nhớ, tội ai nấy chịu.
Ý nghĩa: Đây là câu nói nói đến phẩm chất là chí công vô tư của con người. Người có công sẽ được nhận phần thưởng và người có tội cũng sẽ phải chịu hình phạt.
- Bênh lí, không bênh thân.
Ý nghĩa: Tôn trọng lẽ phải, công lý, dù người làm sai là người thân của mình cũng không thiên vị.
- Ăn cho đều, kêu cho sòng.
Ý nghĩa: Trong tất cả mọi việc đều cần sự công bằng và sòng phẳng.
- Vay thì trả, chạm thì đền.
Ý nghĩa: Quan hệ đàng hoàng sòng phẳng, có vay thì phải trả, có làm hư hỏng thì phải bồi thường.
- Thượng bất chính, hạ tắc loạn.
Ý nghĩa: Câu nói ám chỉ những việc làm chân chính, những hình ảnh mẫu mực. Nếu chúng ta cứ nghĩ đến các việc bất chính thì sẽ bị dẫn đến những hành động loạn lạc, những thói hư tật xấu.
- Tài thượng phân minh thị trượng phu.
Ý nghĩa: Uống rượu vào mà không nói là bậc quân tử chân chính, chuyện tiền bạc mà phân minh, rạch ròi mới đáng mặt đại trượng phu.
- Quân pháp bất vị thân.
Ý nghĩa: Luật pháp không thiên vị một ai.
- Đói cho sạch, rách cho thơm.
Ý nghĩa: Dù khốn cùng nghèo khổ hay gặp khó khăn vất vả cũng phải biết gìn giữ nhân cách và phẩm chất tốt đẹp, sống ngay thẳng, trong sạch, minh bạch.
- Nhất bên trọng nhất bên khinh.
Ý nghĩa: Là câu nói phản ánh tình trạng bất công và thiên vị. Một bên thì bạn xem trọng, còn một bên thì coi như không xem ra gì.
- Cầm cân nảy mực.
Ý nghĩa: Điều khiển, giữ cho đúng đắn, công bằng, khách quan, không thiên vị, không để sai lệch.
2. Ca dao về chí công vô tư
Chí công vô tư là phẩm chất đạo đức được nhiều thế hệ người Việt Nam từ xưa đến nay trân trọng và ngợi ca trong nhiều tác phẩm văn học, đặc biệt là trong văn học dân gian, cụ thể là qua những câu ca dao về chí công vô tư dưới đây:
- Thương em anh để trong lòng
Việc quan anh cứ phép công anh làm.
Ý nghĩa: Nói đến hình ảnh một người chí công vô tư, việc nhà ra việc nhà, việc quan ra việc quan. Không đem hai việc này so sánh với nhau cũng như lẫn lộn nhau.
- Bề trên ở chẳng kỷ cương
Cho nên kẻ dưới lập đường mây mưa
Ý nghĩa: Câu nói này nói đến hình ảnh chí công vô tư, kỷ cương, luật pháp uy nghiêm. Bề trên phải làm gương, kỷ cương thì bề dưới mới nể phục, nghe theo và không làm việc trái sau lưng mình.
Xem thêm: 32 câu ca dao tục ngữ về đoàn kết tạo nên sức mạnh cộng đồng
3. Những câu thành ngữ ca dao tục ngữ về chí làm trai
Trong xã hội, những người chí công vô tư thường được người khác xem trọng, kính nể. Đặc biệt là nam nhi sống ở trên đời phải làm được những việc lớn lao, không cam chịu cuộc sống bình thường mờ nhạt, mà phải có lý tưởng cao đẹp, những ước mơ và kỳ vọng lớn, tráng chí ở bốn phương.
Cùng với chí công vô tư thì dưới đây là những câu ca dao nói về chí hướng của những chàng trai khi bước chân vào đời để gầy dựng tương lai, sự nghiệp:
- Chí làm trai dặm nghìn yên ngựa
Gieo Thái Sơn nhẹ tựa hồng mao. - Làm trai cho đáng nên trai
Xuống Đông, Đông tĩnh, lên Đoài, Đoài yên. - Làm trai cho đáng nên trai
Phú Xuân đã trải Đồng Nai đã từng. - Làm trai quyết chí tu thân
Công danh chớ vội, nợ nần chớ lo. - Làm trai bạt núi phá rừng
Nước sông tát cạn vẫy vùng bể khơi. - Khôn ngoan tính trọn mọi bề
Chẳng cho ai lận, chẳng hề lận ai. - Cần kiệm, liêm chính, chí công, vô tư.
- Chí làm trai dặm nghìn yên ngựa.
- Phải để việc công, việc nước lên trên, lên trước việc tư, việc nhà.
- Làm trai chớ nghề bầu chủ, làm gái chớ nghề mụ dầu.
Có thể nói, chí công vô tư là phẩm chất đẹp cần có ở mỗi con người. Một xã hội văn minh, tiến bộ, người chí công vô tư sẽ giúp cho bản thân hình thành nhân cách tốt, giúp tập thể phát triển mạnh mẽ và bền vững hơn. Vì thế, mỗi cá nhân hãy tự rèn luyện và bồi dưỡng cho mình đức tính này, nó sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều trong cuộc sống.
Sưu tầm
Nguồn ảnh: Internet
