Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ là một câu chuyện dài được viết bởi tác giả Nguyễn Nhật Ánh, một trong những tác giả nổi tiếng của văn học hiện đại Việt Nam chuyên viết về thiếu nhi. Đây cũng là một trong những tác phẩm thành công nhất của ông. Cuốn tiểu thuyết này đã được dịch ra rất nhiều thứ tiếng khác nhau và đạt giải thưởng Văn học ASEAN 2010. Tác phẩm “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” của Nguyễn Nhật Ánh đã khai thác nhiều khía cạnh khác nhau của xã hội trong văn chương và thơ ca ở câu chuyện về thế giới trẻ thơ, giúp gợi nhớ lại những kí ức đẹp mà chúng ta đã từng trải qua…
Mục lục
4. Giá trị tuyệt vời của tuyệt tác “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ”
1. Đôi nét về tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ
4. Giá trị tuyệt vời của tuyệt tác “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ”
Trong bài phát biểu khi vinh dự được nhận giải thưởng Văn học ASEAN tại Thái Lan vào năm 2010, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh đã nói:
“Tất cả mỗi dân tộc đều treo một chiếc chuông đằng trước cửa sổ của tâm hồn. Nhiệm vụ của nhà văn là phải làm ngân vang chiếc chuông ấy bằng văn chương.”(Tạm dịch, nguyên văn: “Every ethnic group has hung a bell in front of its window of the soul. Writers have a mission to vibrate the bells up by literature.” )
Câu nói ấy đã chứng minh một điều rằng “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ” đã làm rung lên tinh thần của cả thế giới, nhưng nó cũng hòa âm với tiếng nói của cộng đồng, Nguyễn Nhật Anh đã làm nên một tác phẩm mà tất cả mọi người, kể cả người lớn hay trẻ em, sẽ không thất vọng bởi chuyến đi đầy màu sắc mà mọi người trên thế giới đều có thế thấy mình trong đó.
Bạn đang xem: Những câu nói hay trong cho tôi xin một vé đi tuổi thơ
Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ là một tác phẩm vô cùng kì lạ. Đọc để nhớ về kỉ niệm. Do đó tác giả khẳng định ở sau cuốn sách:
Tôi viết cuốn sách này không dành cho trẻ em. Tôi viết cho những ai từng là trẻ em.
Mỗi câu chuyện của tác giả là một sự gợi nhớ dành cho ai từng là trẻ em về tuổi thơ của mình. Tấm vé ấy sẽ dẫn chúng ta trên chuyến tàu trở về tuổi thơ của mỗi người.
2. Thế giới của trẻ em được bày tỏ qua cuốn sách
Có thế thấy rằng trong suy nghĩ của trẻ con, những gì chúng làm đều là bị ép buộc. Trẻ con thích trở nên “lười biếng” và được “tự do” làm điều mình muốn. Nói cách khác, chúng làm bởi vì người lớn bắt làm. Nguyễn Nhật Ánh rất khéo léo khi khám phá ra sự “chống chả” buồn cười và đáng yêu của trẻ em với những lí luận kiểu như:
Tôi uể oải học bài trong khi chờ cơm chín. Cơm chín rồi thì tôi uể oải ăn cơm trong khi chờ tiếp tục học bài.
Bởi vì sự đối lập giữa điều bắt buộc phải làm và điều muốn làm, trẻ con bỗng ghét cuộc sống và tất nhiên chán những việc mà chúng phải làm đi làm lại suốt ngày. Nhân vật cu Mùi cho rằng nó phải làm cho ai khác chứ không phải cho bản thân nó. Và chẳng mấy chốc, không sớm thì muộn trẻ con sẽ cảm thấy vô cùng nhàm chán.
Nguyễn Nhật Ánh ước rằng mình có thể “giải phóng” cho trẻ em khi chúng cảm thấy bị cuốn vào sự lặp lại này. Nếu người lớn không làm những thứ đúng như trẻ con mong muốn, thì cu Mùi, Tí Sún, con Tủn và thằng Hải cò sẽ chơi trò đóng vai người lớn, để chúng có thể làm những điều lẽ ra mà người lớn phải làm (tât nhiên là theo ý của chúng).
“Mày có điên không vậy con! – Hải có giơ hai tay lên trời – Đến giờ Cơm là ngôi vô ăn, chỉ có kẻ không được giáo dục đến nơi đến chốn mới làm như vậy, hiểu chưa?”
“Mày là vẹt hả con? Bản cửu chương bảo gì mày nghe nấy sao? Thế mày không có cái đầu à?”
“Chỉ có bọn hư hỏng mới ăn cơm đúng giờ thôi!”
Cũng trong mong muốn tự do của trẻ con, để phản đối sự cũ rích và những thứ đã có sẵn, trẻ em trong câu chuyện của Nguyễn Nhật Ánh đã gọi “con Vện” thành “quạt máy”, “cu Mùi” thành “thầy hiệu trưởng” và hơn thế nữa.
Thế giới ấy được sinh ra dành cho trẻ em và là sự sáng tạo độc đáo trong trí tưởng tượng với mục đích duy nhất là khiến cho cuộc sống trở nên mới mẻ, tinh khôi hơn như được sinh ra lần nữa. Và những câu nói của trẻ con nghe có vẻ khá hợp lí:
“Chúng tôi đâu có cách nào khác khi chúng tôi còn quá trẻ trong khi thế giới thì lại quá già. Vì vậy mà bọn nhóc chúng tôi rất cần một thế giới non trẻ và giàu có của riêng mình.”
3. Nhân vật “tôi” của hiện tại nghĩ về quá khứ
Góc nhìn của trẻ con hoàn toàn khác với triết lí của người lớn các bạn à.
Triết lí về tình yêu
Tuổi thơ – khi mà ai cũng có tình yêu. Và chắc chắn rồi, bọn trẻ trong câu chuyện của Nguyễn Nhật Ánh cũng vậy. Bọn trẻ mà được coi là rất “trẻ con” hơn bất kì lũ trẻ con nào khác – cũng có tình yêu riêng. Câu chuyện tình yêu trẻ con kì cục ấy được tái hiện lại bằng một bức tranh lớn của bất kì đứa trẻ nào vào lúc lên bảy hay tám.
Xem thêm: Top 5 Tủ Bảo Quản Rượu Vang Gia Đình Bán Chạy Nhất 2021, Tủ Rượu Vang
Nhưng đặc biệt hơn, Nguyễn Nhật Ánh đã kể câu chuyện qua con mắt đối lập một cậu bé tám tuổi, của một chàng trai hai mươi tuổi và một người đàn ông năm mươi tuổi đầy trải nghiệm:
“Sở dĩ con Tí sún nằm ngoài kế hoạch hôn nhân của tôi (nếu tôi thực sự có kế hoạch lấy vợ vào lúc tám tuổi) chỉ bởi một lý do đơn giản: con Tí sún là đứa con gái nấu ăn kém nhất trong những đứa con gái mà tôi từng biết và sẽ biết.”
“Hồi đó, tôi chỉ thích có ba món: mì gói, mì gói và di nhiên mì gói. Là cái thứ mà nếu bắt gặp tôi ôm trong người thế nào mẹ tôi cũng giằng khỏi tay tôi, kể cả bằng biện pháp bạo lực hoàn toàn trái với bản tính hiền lành của bà.”
Và đây là góc nhìn của một chàng trai trẻ hai mươi tám:
“Bạn ngẫm mà xem: Có phải trên thực tế cho đến khi rước được ngưoi đẹp về nhà các chàng trai gần như không có lấy mảy may cơ hội để đánh giá tài bếp núc của người bạn đời tương lai?”
Rồi sau đó là thời gian để tác giả trở thành một người đàn ông ở độ tuổi năm mươi, với quan điểm khác:
“Một thời gian sau nữa, tức là vào lúc tôi viết cuốn sách này, tôi trưởng thành thêm một bậc khi phát hiện ra những gì tôi nói huyên thuyên nãy giờ về mối quan hệ keo sơn giữa nấu nướng và hạnh phúc, giữa phòng ăn và phòng ngủ thực ra chẳng có gì nghiêm trọng hết.
Bởi một lý do hết sức đơn giản: nấu nướng là lãnh vực hoàn toàn có thể học hỏi và tự hoàn thiện mỗi ngày – dĩ nhiên với điều kiện người vợ quyết tâm hoàn thiện để giữ không cho chồng mình sa vào cái bếp của một người đàn bà khác.”
Trải nghiệm của đời người được thấy qua ba thế hệ. Ở mỗi giai đoạn, chúng ta sẽ thấy sự tương phản, nhưng sau cùng, nhân vật “tôi” vẫn thích cái “tám tuổi” ấy hơn. Đơn giản là vì khi đưa ra quyết định, trẻ con dễ dàng phụ thuộc vào cảm xúc như yêu, ghét, không lẫn lộn phức tạp như người lớn.
Triết lí về vấn đề vật chất
“Kiếm được tiến mà không phải ngửa tay xin ba mẹ là ước muốn của mọi đứa trẻ trên đời. (Người lớn không vậy. Có nhiều người lớn thích xin xỏ. Người lớn làm ra tiền và có thừa tiền để mua một chiếc vé xem kịch, xem ca nhạc, vé vào cổng một khu vui chơi nhưng người lớn lại thích kỳ kèo xin cho bằng được một tấm vé mời dù rất nhiều trường hợp nhận được tấm vé mời kèm theo cái nhăn khó chịu của người cho. Điều đó thật khó hiểu, dù nó thật dễ hiểu!)”
Tiền, đã rất lâu rồi nó đã trở thành một vấn đề nhạy cảm và trẻ em có lẽ có một góc nhìn độc đáo hơn. Để viết lại điều này, chính nhà văn đã dựa trên trải nghiệm của mình, hiểu trẻ em, hiểu người lớn, quá trình ấy có thể không đơn giản nhưng dễ hơn cho tác giả. Cái triết lí mà tác giả nói đến có thể chưa được hoàn thiện hết, nhưng nó có một lòng nhiệt huyết rất duyên và tinh tế.
4. Giá trị tuyệt vời của tuyệt tác “Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ”
4.1 Bậc thầy ngôn ngữ
Ngôn ngữ của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh chính là ngôn ngữ của trẻ thơ, bởi nó hồn nhiên, trong sáng và mộc mạc đến lạ thường.
4.1.1 Ngôn ngữ đối thoại tự nhiên và gần gũi
Đọc tác phẩm, cái cách độc giả gặp gỡ nhân vật sẽ thấy rõ. Lý do điều này không hề giống như những tác phẩm khác đã đọc trước đó là bởi nhân vật, ở đây chúng ta muốn chỉ ra sự khéo léo và dí dỏm của tác giả:
“- Con ngủ rồi phải không?
– Dạ rồi.
Tôi đáp, ngây ngô và ngoan ngoãn, rơi vào bẫy của ba tôi một cách dễ dàng.”
Giọng văn được thể hiện qua cách nói chuyện của nhân vật đầy tự nhiên và thú vị của cái riêng Nguyễn Nhật Ánh, kết hợp giữa những thứ liên quan đến nhận thức và tâm lí của trẻ. Bên cạnh đó, điều khiến cho giọng văn gần gũi là bởi thái độ và cử chỉ mà tác giả đã thêm vào. Đây là một trong những yếu tố quan trọng trong phong cách viết của một tác giả.
4.1.2 Nghệ thuật miêu tả bằng từ ngữ có cánh và cách so sánh độc đáo
Nhiều từ ngữ có cánh đã được nhà văn sử dụng để làm cho câu văn mượt mà, sống động và nhiều màu sắc.
“Chiếc cầm xinh hay đôi mắt dẹp khiến người đối diện chú ý nhưng nó chỉ đóng vai trò soi đường như ánh dèn pin trong tay người dẫn chỗ trong rạp hát. Khi tấm màn nhung đã kéo lên, đèn folo rọi xuống và những nhân vật dã xuất hiện trên sân khấu, lúc đó cuộc phiêu lưu tâm hồn mới thực sự bất đầu và tùy theo vở diễn hấp dẫn hay nhạt nheo mà chúng ta sẽ quyết định ngồi lại đến phút chót hay bỏ về nửa chừng.”
Những mảnh ghép của cuộc đối thoại hay văn xuôi của Nguyễn Nhật Ánh đều làm cho người đọc bắt kịp với nó theo một sức hút tự nhiên. Nó khắc họa cuộc sống và cho thấy cách viết của một người kể chuyện. Độc đáo, thêm một chút dấu ấn để tạo ấn tượng cho giai điệu văn học như chúng ta đang viết lời hát cho một bài ca về gia đình.
Chúng ta tìm thấy sự tuyệt vời ở phong cách viết của Nguyễn Nhật Ánh, một cách so sánh tinh tế và có sự liên kết với nhau. Với sự dí dỏm ấy và chắc chắn cả sự thấu hiểu trẻ em, tác giả có cái hài hước, thú vị và kì lạ. Như cái buồn cười, đáng yêu và dễ thương của trẻ con… Tất cả sự hài hòa ấy tạo nên cái duyên dáng của tuổi trẻ, nhà văn làm nên toàn bộ điều đó trong từng câu chữ và nhân vật.
Ở đây, sự so sánh của Nguyễn Nhật Ánh có chia làm hai phần: một là cái chất phác và trong sáng khi trẻ con “đính hôn” và cách thêu dệt lên bằng trí tưởng tượng của trẻ nhỏ. Điều này chứng minh rằng nhà văn có hiểu biết chính xác và sâu về tâm lí trẻ em. Trẻ con có giàu trí tưởng tượng phong phú tự nhiên. Và Nguyễn Nhật Ánh thì lại có rất nhiều điều mới lạ và khác biệt trong việc thể hiện điều này. Ví dụ:
“Trên thế giới rộng lớn này, có lẽ có rất nhiều đứa nhóc trạc tuổi tôi đều bị các bậc phụ huynh cột chặt vào giấc ngủ trưa theo cái cách người ta cột bò vào cọc để chúng khỏi chạy lung tung mà hậu quả là thể nào hàng xóm cũng kéo đến nhà chửi bới om sòm.”
Trí tưởng tượng phong phú mà hơi “hoang dã” ấy đã kéo theo hậu quả đáng nhớ mãi của trẻ con sau này.
Thông thường, khi miêu tả người, dáng vẻ của một ai đó ấy, chắc chắn rằng chẳng có ai lại miêu tả một cách kì cục làm người ta thấy buồn cười như Nguyễn Nhật Ánh đã làm:
“…khi ba tôi tiến về phía tôi với dáng điệu của một cơn bão cấp mười tiến vào đất liền thì mẹ tôi đã kịp kéo tôi ra xa.”
4.2 Nghệ thuật trong tạo hình nhân vật
4.2.1 Sự thấu hiểu tâm lí của trẻ nhỏ
Tác phẩm cho thấy tâm lí trẻ em ngày trước được khắc họa qua con mắt của người lớn là không hề đơn giản. Tuy nhiên, với một nhà văn thực thụ, đặc biệt là nhà văn chuyên viết cho trẻ em phải nghiêm khắc hơn với lăng kính của mình và với những gì mình viết hơn. Nhà văn Mark Twain, bậc thầy viết truyện cho thiếu nhi đã từng nói:
