Khi nào nên dùng biện pháp tránh thai khẩn cấp
Sử dụng các biện pháp tránh thai khẩn cấp có thể ngăn ngừa tới hơn 95% trường hợp mang thai khi được thực hiện đúng cách sau khi giao hợp.
Tránh thai khẩn cấp là gì?
Tránh thai khẩn cấp đề cập đến các phương pháp tránh thai có thể được sử dụng để tránh thai sau khi quan hệ tình dục. Chúng được khuyến nghị sử dụng trong vòng 5 ngày nhưng chúng càng được sử dụng sớm sau khi thực hiện giao hợp thì càng hiệu quả.
Tránh thai khẩn cấp ngăn ngừa mang thai như thế nào?
Thuốc tránh thai khẩn cấp ngăn ngừa mang thai bằng cách ngăn ngừa hoặc trì hoãn rụng trứng và chúng không gây sảy thai.
Dụng cụ tử cung bằng đồng ngăn ngừa thụ tinh bằng cách gây ra sự thay đổi hóa học trong tinh trùng và trứng trước khi chúng gặp nhau.
Tránh thai khẩn cấp không làm gián đoạn thai kỳ thành lập hoặc không gây hại cho phôi thai đang phát triển.
Đối tượng có thể sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp
Bất kỳ phụ nữ nào đang trong độ tuổi sinh sản có thể sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp để tránh mang thai ngoài ý muốn.
Không có chống chỉ định y tế tuyệt đối với việc sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp.
Không có giới hạn độ tuổi cho việc sử dụng biện pháp tránh thai khẩn cấp.
Tuy nhiên, những người có vấn đề y tế đặc biệt nên tham khảo ý kiến bac sĩ chuyên khoa sản trước khi sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai và tránh thai khẩn cấp nào.
Khi nào nên dùng biện pháp tránh thai khẩn cấp
Tránh thai khẩn cẩm có thể được sử dụng trong các tình huống sau:
-
Giao hợp mà không có biện pháp tránh thai nào;
-
Bị tấn công tình dục trong trường hợp không có biện pháp tránh thai.
-
Sử dụng biện pháp tránh thai không đúng cách hoặc lo ngại về khả năng mang thai có thể xảy ra; chẳng hạn như: bao cao su bị rách, tuột; tính toán sai chu kỳ kinh an toàn để giao hợp; tuột vòng tránh thai; bỏ lỡ hoặc uống trễ thuốc tránh thai hàng ngày như:
– Trễ hơn 3 giờ so với thời gian uống thuốc chỉ có proestogen (minipill), hoặc hơn 27 giờ sau khi uống thuốc trước đó;
– Trễ hơn 12 giờ so với thời gian uống thuốc chứa desogestrel thông thường (0,75 mg) hoặc hơn 36 giờ sau khi uống thuốc trước đó;
– Trễ hơn 2 tuần đối với thuốc tiêm proestogen norethisterone enanthate (NET-EN);
– Trễ hơn 4 tuần đối với thuốc chỉ chứa proestogen-depro-medroxyprogesterone acetate (DMPA);
– Trễ hơn 7 ngày đối với biện pháp tránh thai tiêm kết hợp (CIC);
Các phương pháp tránh thai khẩn cấp
Có hai phương pháp tránh thai khẩn cấp:
-
Phương pháp đặt vòng tránh thai khẩn cấp bằng dụng cụ tử cung bằng đồng (DCTC);
-
Thuốc tránh thai khẩn cấp (ECPs) có ba dạng:
-
Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa UPA
-
Thuốc tránh thai khẩn cấp chứa LNG
-
Thuốc tránh thai kết hợp (COCs)
Vòng tránh thai bằng đồng là hình thức tránh thai khẩn cấp hiệu quả nhất hiện có.
Phác đồ thuốc tránh thai khẩn cấp được WHO khuyến cáo là ulipristal acetate, levonorgestrel hoặc thuốc tránh thai kết hợp (COCs) bao gồm ethinyl estradiol cộng với levonorgestrel.
Thuốc tránh thai khẩn cấp (ECPs) và thuốc tránh thai kết hợp (COC)
Hướng dẫn sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
-
Thuốc tránh thai khẩn cấp với UPA dùng liều duy nhất 30 mg;
-
Thuốc tránh thai khẩn cấp với LNG được thực hiện 1 liều 1,5 mg hoặc được uống trong 2 liều 0,75 mg mỗi liều, cách nhau 12 giờ;
-
COCs được dùng dưới dạng liều chia: một liều 100 μg ethinyl estradiol cộng với 0,5 mg LNG. Tiếp theo là liều thứ hai 100 μg ethinyl estradiol cộng với 0,5 mg LNG 12 giờ sau đó.
Hiệu quả thuốc tránh thai khẩn cấp
Một phân tích tổng hợp cho thấy:
-
Những phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp với UPA có tỷ lệ mang thai là 1,2%;
-
Sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp với LNG có tỷ lệ mang thai từ 1,2% đến 2,1%.
Ngoài ra, hiệu quả của thuốc uống tránh thai phụ thuộc vào thời gian uống sau khi giao hợp. Thuốc tránh thai khẩn cấp có các loại 24 giờ, 36 giờ, 48 giờ, 72 giờ và 120 giờ. Uống càng sớm thì hiệu quả tránh thai càng cao:
-
Uống thuốc trong vào 24 giờ đồng hồ, hiệu quả tránh thai có thể đạt 95%;
-
Uống thuốc trong vòng 24 – 48 giờ đồng hồ, hiệu quả tránh thai có thể đạt 85%;
-
Uống thuốc từ 48 – 72 giờ đồng hồ, hiệu quả tránh thai chỉ đạt khoảng 58%;
Thời điểm sử dụng thuốc tránh thai
Tốt nhất, nên thực hiện thuốc tránh thai khẩn cấp hoặc thuốc tránh thai kết hợp càng sớm càng tốt sau khi giao hợp mà không được bảo vệ và tối đa là trong 120 giờ.
Thuốc tránh thai khẩn cấp với UPA có hiệu quả hơn trong khoảng 72 giờ đến 120 giờ sau khi giao hợp mà không được bảo vệ so với các thuốc tránh thai khẩn cấp khác.
Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp
Tác dụng phụ của thuốc tránh thai khẩn cấp tương tự như thuốc tránh thai đường uống hàng ngày. Chẳng hạn như:
-
Buồn nôn và nôn;
-
Rong kinh, kinh không đều;
-
Đau đầu;
-
Mệt mỏi.
Các tác dụng phụ thường không phổ biến, nhẹ và sẽ tự khỏi mà không cần dùng thêm thuốc. Ngoài ra:
-
Thuốc dùng để tránh thai khẩn cấp không gây hại cho khả năng sinh sản trong tương lai;
-
Không cản trở, không có tác dụng phụ đối với khả năng sinh sản sau khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp trong các lần giao hợp tiếp theo.
Bị nôn sau khi sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp
Nếu nôn mửa xảy ra trong vòng 2 giờ sau khi uống một liều thuốc tránh thai khẩn cấp, nên lặp lại liều này. Thuốc tránh thai khẩn cấp với LNG hoặc với UPA thích hợp hơn COC vì chúng gây ra ít buồn nôn và nôn.
Không nên sử dụng thuốc chống nôn thường xuyên trước khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp.
Điều kiện được uống thuốc tránh thai khẩn cấp
Không có giới hạn về điều kiện y tế dành cho những người có thể sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp.
Tuy nhiên:
-
Không nên sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp nhiều lần: quá 2 lần/tháng hoặc nhiều hơn 3 lần/năm bởi chúng làm tăng đáng kể các tác dụng phụ chẳng hạn kinh nguyệt không đều , mệt mỏi. Nếu dùng nhiều hơn, cần sự tư vấn từ bác sĩ.
-
Phụ nữ có những tình trạng y tế đặc biệt cũng cần nhận được sự tư vấn từ bác sĩ trước khi lựa chọn phương pháp tránh thai khẩn cấp bằng thuốc.
-
Thuốc tránh thai khẩn cấp được phát hiện là kém hiệu quả ở phụ nữ béo phì (có chỉ số khối cơ thể hơn 30 kg/m3), nhưng không đáng kể và không có lo ngại về an toàn.
Đặt vòng tránh thai khẩn cấp mang đồng
WHO khuyến cáo rằng đặt vòng tránh thai đặt vòng bằng đồng được sử dụng như một biện pháp tránh thai khẩn cấp. Dụng cụ này nên được đưa vào trong vòng 5 ngày sau khi giao hợp mà không được bảo vệ.
Phương pháp này đặc biệt thích hợp cho những phụ nữ muốn bắt đầu sử dụng một biện pháp tránh thai có hiệu quả cao, tác dụng lâu dài.
Hiệu quả của phương pháp đặt vòng tránh thai khẩn cấp
-
Khi được đưa vào trong vòng 120 giờ sau khi giao hợp không được bảo vệ, vòng tránh thai bằng đồng có hiệu quả hơn 99% trong việc ngừa thai.
-
Đây là hình thức tránh thai khẩn cấp hiệu quả nhất hiện có.
-
Sau khi đặt vòng, phụ nữ có thể tiếp tục sử dụng vòng tránh thai như một biện pháp tránh thai dài hạn;
-
Đặt vòng tránh thai nói chung và đặt vòng tránh thai khẩn cấp không ngăn bạn khỏi bệnh lây truyền qua đường tình dục
Tác dụng phụ của đặt vòng tránh thai khẩn cấp
-
Vòng tránh thai mang đồng là một hình thức tránh thai khẩn cấp an toàn;
-
Chỉ có khoảng 0,2% số người có thể hợp mắc bệnh viêm vùng chậu;
-
Nguy cơ tuột vòng là rất thấp;
Điều kiện để đặt vòng tránh thai khẩn cấp
Tiêu chí đủ điều kiện chung khi sử dụng vòng tránh thai cũng áp dụng cho điều kiện sử dụng vòng tránh thai khẩn cấp:
-
Nghi ngờ đã mang thai;
-
Bị bệnh lây truyền qua đường tình dục hoặc viêm nhiễm vùng chậu
-
Gặp vấn đề với tử cung hoặc cổ tử cung;
-
Hay bị chảy máu sau khi quan hệ hoặc rong kinh;
-
Phụ nữ đã mang thai ngoài tử cung hoặc có van tim nhân tạo phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi đặt vòng tránh thai.
Tránh thai khẩn cấp là biện pháp ứng phó kịp thời. So với các biện pháp tránh thai thường kì, chúng không đáng tin cậy bằng và có thể mang đến tác dụng phụ nhiều hơn.
Nên nhớ, trong mọi trường hợp có thể kiểm soát, hãy luôn dùng bao cao su để không chỉ tránh thai mà còn phòng tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục để đảm bảo an toàn cho bản thân./.
Bài viết tham khảo nguồn từ WHO
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/
