Tranh Thêu Tay

Đem thắc mắc này hỏi nghệ nhân Nguyễn Thị Ngọc ở làng thêu tranh truyền thống Khoái Nội, Thắng Lợi, Thường Tín, Hà Nội, nghệ nhân Ngọc cho biết: khác biệt này thể hiện trên nhiều phương diện từ chỉ thêu cho đến cách thêu, mẫu mã…

Chỉ, vải thêu và cách nhuộm chỉ của dòng Tranh thêu tay truyền thống đã được làm theo công thức từ hàng trăm năm, đời cha ông ta vẫn làm và đến thế hệ con cháu vẫn làm theo công thức đó, không độc hại, lại rất bền màu. Điều đó đã được thẩm định qua năm tháng. Về chỉ và vải thêu tranh chữ thập, do tranh chữ thập đều nhập từ Trung Quốc, chưa được cơ quan chức năng nào thẩm định. Gần đây có bài báo đã cảnh báo các chị em nên cẩn trọng khi thêu tranh chữ thập vì chất vải và chỉ có hại cho sức khoẻ

Còn về mầu sắc, thì tranh thêu chữ thập chỉ có khoảng hơn 400 mã mầu chỉ với các màu sắc đậm nhạt khác nhau, trong khi đó chỉ của tranh thêu truyền thống có đến hàng nghìn màu chỉ khác nhau. Ví dụ, nếu chỉ thêu tranh chữ thập chỉ có khoảng chục màu chỉ đỏ thì ở tranh thêu tay chỉ riêng chỉ màu đỏ đã đến hàng 100 màu chỉ. Điều này dẫn đến việc, một bông hồng đỏ trong tranh chữ thập cũng chỉ quanh quẩn trong vài màu đấy nên không thể tạo ra sự độc đáo và khác biệt. Trong khi đó với sự đa dạng về màu sắc, các bông hoa hồng trong tranh thêu tay truyền thống sẽ có những màu sắc khác biệt ở mỗi bức tranh, không gây ra sự nhàm chán.

Về kỹ thuật thêu, phải nói rằng, với tranh chữ thập gần như không có cái gọi là kỹ thuật thêu bởi ở hầu hết các bức tranh thêu chữ thập để phổ biến thêu Full stitch (tranh vẽ sẵn các dấu xxxx liền nhau và người thêu cứ thế nhìn mà theo các dấu xxx này để thêu). Kỹ thuật thêu này dễ đến nỗi chỉ nhìn qua là có thể thêu được. Màu chỉ ít cộng với kỹ thuật thêu khá đơn giản vì thế nhìn tranh thêu chữ thập không có hồn, không có độ bóng, độ sắc nét.

Đối với tranh thêu tay nghệ thuật thì khác hẳn. Tranh thêu tay truyền thống phải mất nhiều thời gian để làm quen và học, tranh truyền thống không đơn giản chỉ là kỹ thuật mà còn là tình cảm là tâm hồn của người thợ được truyền tải qua mỗi bức tranh. Chính vì thế mỗi bức tranh đều có nét riêng biệt và có hồn là như vậy.

chi tiết