Thiết kế logo và quy trình 7 bước phát triển Logo chuyên nghiệp

Thiết kế logo là bước đi đầu tiên trong xây dựng hình ảnh thương hiệu, vì logo là tín hiệu nhận diện quan trọng của mọi sản phẩm nhận diện thương hiệu trên thị trường.

Xin cảm ơn Mrs. Alina Wheeler , tác giả cuốn sách: Designing Brand Identity đã truyền cảm hứng và hỗ trợ Vũ hoàn thành bài chia sẻ này.

Quy trình là một loạt những công đoạn được liên kết với nhau có hệ thống, được đúc kết sau quá trình tích luỹ năng lực và kinh nghiệm của bản thân hay của cả một đội ngũ. Cách tiếp cận và xây dựng hình ảnh thương hiệu của từng đội ngũ hay nhà cung cấp dịch vụ thương hiệu không giống nhau, vì thế quy trình thiết kế logo của từng đội ngũ cũng là hoàn toàn khác nhau.

Đương nhiên không quy trình nào đạt đến mức độ hoàn hảo. Nhưng đội ngũ xây dựng hình ảnh thương hiệu có nhiệm vụ tuân thủ một quy trình thiết kế logo nhất định, đảm bảo tính hệ thống và chuyên nghiệp trong phạm vi năng lực để cho ra đời sản phẩm thiết kế hoàn thiện. Hạn chế đến mức thấp nhất những sai số không đáng có, mang lại hiệu quả cao nhất về tính thẩm mỹ lẫn chất lượng ứng dụng.

Vì sao cần thiết kế logo chuyên nghiệp?

Một thiết kế logo phải vừa đảm bảo yếu tố khác biệt, vừa thể hiện được bản sắc, tinh thần và câu chuyện của thương hiệu. Logo không chỉ mang tính đại diện, chúng còn mang lại cho thương hiệu nhiều giá trị khác.

Sau đây, Vũ sẽ chia sẻ 03 lý do vì sao thương hiệu cần thiết kế logo chuyên nghiệp.

Logo chuyên nghiệp đại diện cho thương hiệu

Thương hiệu là nhận thức tích cực của khách hàng. Nhận thức đó được tạo nên từ một chuỗi các hoạt động tương tác giữa khách hàng và thương hiệu. Trong quá trình này, logo đóng một vai trò quan trọng.

Khách hàng nhìn thấy logo trên những sản phẩm, hình ảnh truyền thông,… và hình thành nhận thức về thương hiệu. Nói cách khác, thiết kế logo góp phần làm nên thương hiệu.

Khi nghe nói đến tên một người nào đó, thường thì khuôn mặt họ sẽ là thứ chúng ta nhớ đến nhanh nhất. Thiết kế logo cũng có vai trò tương tự đối với thương hiệu. Chúng mang lại cho thương hiệu – thứ vốn là một khái niệm vô hình, trừu tượng – hình dạng rõ ràng, cụ thể trong tâm trí khách hàng.

Logo chuyên nghiệp tạo ra sự khác biệt cho thương hiệu

Không chỉ mang ý nghĩa đại diện, logo còn tạo ra sự khác biệt cho thương hiệu. Con người tiếp nhận thông tin nhiều nhất từ thị giác. Đôi mắt giúp chúng ta quan sát và đánh giá mọi vật xung quanh. Do đó, những logo đẹp mắt, khác biệt sẽ thu hút người xem hơn.

Trên kệ hàng siêu thị, logo Coca Cola sẽ được người tiêu dùng dễ dàng nhận ra hơn các loại nước giải khát khác và từ đó, họ sẽ có xu hướng lựa chọn Coca Cola nhiều hơn. Hoặc nếu đặt lên bàn một loạt thương hiệu thức ăn nhanh với nhau, biểu tượng chữ M với màu đỏ nổi bật đằng sau của McDonald’s vẫn là thứ dễ được nhận biết hơn hẳn.

Logo chuyên nghiệp kết nối thương hiệu với khách hàng

Với những khách hàng tiềm năng, logo thu hút sự quan tâm và khơi gợi sự tò mò của họ, khiến họ chú ý và xa hơn nữa là sử dụng sản phẩm của thương hiệu.

Với những người đã là khách hàng, logo sẽ củng cố sự kết nối giữa họ và thương hiệu, từ đó mang lại những xây dựng sự yêu thích và lòng trung thành.

Lấy ví dụ của những người sử dụng iPhone lâu năm. Họ xem biểu tượng quả táo cắn dở là chứng nhận cho chất lượng, và theo thời gian, họ hoàn toàn tin tưởng những sản phẩm nào có xuất hiện logo thương hiệu của Apple.

Tóm lại, một logo khác biệt, hiệu quả và phù hợp sẽ giúp ích rất nhiều cho thương hiệu, cả về mặt cảm xúc lẫn hiệu quả kinh doanh trong tương lai.

Quan điểm trái chiều về quy trình thiết kế logo

Vũ đã hơn một lần nhìn thấy những dòng tin quảng cáo về giá tốt hoặc giảm giá thiết kế logo thương hiệu. Mức giá mà một loạt các nhà cung cấp đưa ra còn tương đối vô chừng. Từ một triệu đồng đến vài triệu đồng cũng có, sau giảm giá chỉ từ vài trăm nghìn đồng cho một thiết kế được cam kết về tính thẩm mỹ lẫn chất lượng. Thật lòng mà nói, Vũ không thể không hoài nghi và đắn đo về hai chữ “chất lượng” này.

Đối với nhóm ngành thuần sản xuất, quy trình thường gắn liền với những giá trị chuẩn mực khô khan, kỷ cương và có phần khuôn khổ. Nhưng đối với nhóm ngành sáng tạo và đặc biệt là thiết kế hình ảnh hay logo thương hiệu thì ngược lại. Tuân thủ quy trình thiết kế logo giúp đảm bảo được những giá trị về tầm nhìn, sứ mệnh, văn hoá và câu chuyện thương hiệu sẽ được thể hiện trọn vẹn nhất.

Chúng ta chấp nhận cắt giảm một số tính năng, để sở hữu chiếc xe mình yêu thích với chi phí tối ưu nhất. Chúng ta sẵn sàng sở hữu món đồ công nghệ với thông số phù hợp với nhu cầu, nhằm tiết kiệm hầu bao thay vì ném tiền qua cửa sổ với những model “max option.” Nhưng chẳng ai chấp nhận đánh đổi giá trị về tầm nhìn, sứ mệnh, văn hoá hay câu chuyện thương hiệu để nhận lại một thiết kế logo không có gì nổi bật ngoại trừ tính thẩm mỹ.

Đáng tiếc là không phải mọi doanh nghiệp và thương hiệu đều có đủ kinh nghiệm, thời gian và tài chính để thỏa sức chọn lựa giữa nhiều đối tượng cung cấp dịch vụ khác nhau. Phần lớn đều dễ dàng bị thu hút bởi những “chiếc bẫy” đến từ nhiều đội ngũ kém uy tín, thậm chí không đánh giá cao tầm quan trọng của quy trình thiết kế logo chuyên nghiệp, bài bản.

Đó cũng chính là động lực để Vũ gửi đến tất cả mọi người – đặc biệt là quý doanh nghiệp và thương hiệu đang có mong muốn tìm kiếm đối tác cung cấp dịch vụ thiết kế, một bài viết hoàn chỉnh nhất về quy trình thiết kế logo chuyên nghiệp.

Quy trình 7 bước thiết kế logo chuyên nghiệp tại Vũ Digital?

Giai đoạn 1: Thấu hiểu và đồng cảm

Vũ Digital từng nhiều lần chia sẻ trong các bài viết trước, rằng bản thân luôn đánh giá cao những đối tác và quý doanh nghiệp sẵn sàng đặt câu hỏi, nêu vấn đề và không ngừng chia sẻ trong những cuộc gặp mặt cũng như trao đổi công việc.

Ban lãnh đạo doanh nghiệp đương nhiên là những người hiểu rõ thương hiệu của mình. Nhưng nhiệm vụ của đội ngũ xây dựng hình ảnh thương hiệu phải là cùng thấu hiểu và đồng cảm với doanh nghiệp. Bởi đó là nguồn cảm hứng không thể tuyệt vời hơn, làm nên chất liệu cho mọi sản phẩm nhận diện ấn tượng và thuyết phục. Đặt câu hỏi, ra vấn đề để phác thảo trong đầu hình ảnh chi tiết nhất về thương hiệu, chính là nền tảng của thấu hiểu và đồng cảm với thương hiệu đó.

Để kiểm tra năng lực thấu hiểu về thương hiệu, đội ngũ xây dựng hình ảnh và tham gia vào quy trình thiết kế logo cần trả lời được những câu hỏi:

Nhà sáng lập thương hiệu kỳ vọng điều gì ở thiết kế logo lần này?
Thiết kế logo giải quyết được những vấn đề gì của thương hiệu?
Người xem sẽ nhìn vào thiết kế logo và mô tả như thế nào về thương hiệu?
Thiết kế logo thể hiện tính cách, giá trị và văn hoá nào của thương hiệu?
Thương hiệu và thiết kế nhận diện có những khác biệt nào so với đối thủ?

Đồng cảm thương hiệu để đưa vào trong thiết kế một cách đầy đủ những giá trị mà thương hiệu mang lại, đây là bước đi đầu tiên nhưng vô cùng quan trọng và không thể thiếu trong quy trình thiết kế logo. Kết thúc của giai đoạn thấu hiểu với thương hiệu, đội ngũ xây dựng hình ảnh sẽ lên được một danh sách các từ khoá – làm chất liệu đáng quý cho quá trình sáng tạo và chuyển ý tưởng thành sản phẩm thiết kế.

Giai đoạn 2: Nghiên cứu và đánh giá thị trường

Có một câu nói mà Vũ luôn vô cùng tâm đắc: “Thất bại lớn nhất trên thương trường chính là khi bạn không có quá nhiều đối thủ cạnh tranh.” Đặc biệt là trong trường hợp doanh nghiệp hay thương hiệu chưa tạo được quá nhiều điểm nhấn, chưa có chỗ đứng thật sự vững chắc và cần bắt tay vào xây dựng hình ảnh thương hiệu.

Xu hướng hình ảnh và thiết kế nhận diện thương hiệu thay đổi theo từng ngày. Chính các đối thủ cạnh tranh sẽ là nguồn tài nguyên tham khảo mang tính đúng đắn nhất cho mọi thương hiệu, trong quy trình thiết kế logo và cập nhật xu hướng hình ảnh. Đội ngũ xây dựng hình ảnh thương hiệu có thể nghiên cứu thị trường và đối thủ cạnh tranh, để cập nhật mọi xu thế mới nhất về màu sắc, font chữ hay ngôn ngữ thiết kế.

Bên cạnh đó, còn là những sai lầm trong định hướng nhận diện thương hiệu nói chung và thiết kế logo nói riêng – đến từ chính những tên tuổi đi trước trên thị trường.

Thay vì né tránh hay “mạnh dạn” bình phẩm, tại sao chúng ta không học cách đi vào phân tích và xây dựng kinh nghiệm dựa trên những vết xe đổ sẵn có? Bởi nên nhớ rằng, tạo ra một thiết kế phù hợp với xu hướng thị trường và ngành đặc thù đã khó. Nhưng để thiết kế logo thương hiệu của mình nổi bật lên so với đối thủ, thì còn khó khăn hơn vạn lần và đòi hỏi một quy trình thiết kế logo thật sự nghiêm túc, bài bản và chuyên nghiệp.

Giai đoạn 3: Cân nhắc kỹ thuật thiết kế logo

Kỹ thuật thiết kế logo là phương án tạo điểm nhấn thiết kế bằng cách sử dụng lại biểu tượng hay tên thương hiệu. Đội ngũ Designer có trách nhiệm chọn ra kỹ thuật thiết kế tối ưu nhất, nhằm khắc hoạ rõ nét chân dung thương hiệu cũng như những giá trị mà thương hiệu đó đang mang đến. Có sáu kỹ thuật thiết kế logo phổ biến nhất như sau:

Kỹ thuật thiết kế logo Wordmarks

Kỹ thuật này sử dụng các chữ cái viết tắt hoặc toàn bộ tên thương hiệu để làm nguyên liệu thiết kế, phù hợp với mục đích tạo dấu ấn thị giác và khắc ghi sâu đậm trong tâm trí người xem ngay từ cái nhìn đầu tiên. Một số tên tuổi hàng đầu thế giới đã và đang sử dụng kỹ thuật này có thể kể tên là Samsung, Google, Ebay,…

Kỹ thuật thiết kế logo Letterforms

Cũng giống như Wordmarks, kỹ thuật Letterforms sử dụng chất liệu thiết kế là chữ cái. Khác biệt lớn nhất nằm ở chỗ kỹ thuật này sử dụng duy nhất một chữ cái, và thường là chữ cái đứng đầu tên thương hiệu. Một số gợi ý nổi bật trên thương trường chẳng hạn như Unilever, McDonalds hay Tesla.

Kỹ thuật thiết kế logo Pictorial

Kỹ thuật Pictorial lấy chất liệu thiết kế là biểu tượng gắn liền với tên tuổi và chiều dài lịch sử thương hiệu. Ưu thế lớn nhất mà Pictorial mang lại có lẽ là khả năng linh hoạt tuỳ biến theo thời gian, cập nhật liên tục theo xu hướng thiết kế toàn cầu nhưng không hề kéo giảm mức độ nhận diện thương hiệu. Nói đến kỹ thuật Pictorial người ta ngay lập tức nghĩ đến Apple, Lacoste hay Polo.

Kỹ thuật thiết kế logo Abstract marks

Không thể hiện rõ nét vai trò của sản phẩm hay tên tuổi thương hiệu, nhưng những thương hiệu sử dụng kỹ thuật trừu tượng trong quy trình thiết kế logo vẫn mang đến một niềm tin nhất định, về khả năng giải quyết tốt vấn đề nội tại mà khách hàng đang gặp phải. Có thể kể tên loạt thương hiệu đình đám sử dụng kỹ thuật abstract như Nike, Pepsi, Chase,…

Kỹ thuật thiết kế logo Emblems

Kỹ thuật này là sự kết hợp giữa wordmarks và pictorial, khi bản thiết kế là một cụm biểu tượng không thể tách rời của hình ảnh và tên thương hiệu. Thiết kế sử dụng kỹ thuật Emblems thường không đổi và trường tồn theo thời gian, đổi lại là rủi ro gây nhàm chán về nhận diện và khó ghi nhớ trong vài lần tiếp cận đầu tiên. Có thể kể tên các thiết kế Emblems nổi bật như Starbucks, Harvard, Harley Davidson,…

Kỹ thuật thiết kế logo Mascot

Cái tên đã nói lên tất cả, kỹ thuật Mascot sử dụng hình ảnh của một con người hay loài vật, sự vật cụ thể để làm chất liệu chính cho thiết kế logo. Nói đến đây chúng ta có thể lập tức liên tưởng đến hình ảnh “ông già Kentucky” Harland Sanders, hay “ông già Pringles” với bộ râu đặc trưng trên những lọ khoai tây chiên.

Người nghệ sĩ thiết kế không nên áp dụng nhiều hơn một kỹ thuật thiết kế vào quy trình thiết kế logo, bởi minh hoạ về giá trị và văn hoá thương hiệu thì vẫn cần đảm bảo được tính nhất quán. Chọn kỹ thuật thiết kế logo phù hợp giúp đội ngũ thiết kế có được định hướng đúng đắn khi hình thành mạch cảm xúc, phác thảo ý tưởng sơ bộ và chuyển ý tưởng thành sản phẩm trên phần mềm chuyên dụng.

Giai đoạn 4: Tạo ra mạch cảm xúc và đưa ý tưởng lên trang giấy

Không ít nhà cung cấp dịch vụ và đội ngũ xây dựng thương hiệu thường đi tắt đón đầu, bằng cách ngay lập tức đưa ý tưởng thiết kế logo lên phần mềm trong khi chúng chưa phải phiên bản hoàn thiện nhất. Tại Vũ, đội ngũ thiết kế không đánh đổi tần suất làm việc bằng mọi giá và vì vậy, chúng tôi luôn có những bước đi từ tốn và đúng đắn trong quá trình làm việc. Quy trình thiết kế logo của Vũ dĩ nhiên cũng không phải một ngoại lệ.

Vũ nhìn nhận mỗi graphic designer trong đội ngũ của mình đều là một nghệ sĩ thực thụ. Vũ khuyến khích các bạn không ngừng sáng tạo, không ngừng cải thiện và không hài lòng quá sớm với từng sản phẩm thiết kế của bản thân. Để làm được điều này, người nghệ sĩ thiết kế không nên vội vàng lệ thuộc vào phần mềm, mà thay vào đó phải tạo ra mạch cảm xúc và duy trì nó trên những trang giấy.

Khi được khai phá nguồn cảm hứng sáng tạo trên moodboard, sau đó sketch ra giấy những ý tưởng táo bạo nhất của riêng mình, người nghệ sĩ thiết kế sẽ nắm trong tay cơ hội không ngừng hoàn thiện để cho ra đời bản thảo ưng ý nhất.

Dĩ nhiên bạn có thể sử dụng phần mềm để liên tục thay đổi các ý tưởng, nhưng chẳng có một công cụ nào mang lại niềm cảm hứng mạnh mẽ nhất, bằng chính trí óc và ngòi bút của bản thân người designer.

Đó là động lực khiến Vũ đầu tư không gian tốt nhất, khoản trống lớn nhất trên tường để dành vị trí cho moodboard. Thứ khơi gợi sức sáng tạo và liên tục sản sinh ra những ý tưởng mới, ấn tượng nhưng không làm mất đi bản sắc vốn có của thương hiệu.

Giai đoạn 5: Chuyển ý tưởng thành sản phẩm thiết kế

Moodboard và sketch là những công cụ phát triển ý tưởng hoàn hảo nhất, nhưng để nâng tầm chúng trở thành những sản phẩm thiết kế hoàn chỉnh thì lại không. Một sai lầm mà nhiều nghệ sĩ thiết kế gặp phải đó là quá nôn nóng trong quy trình thiết kế logo, đến nỗi gửi bản sketch chưa hoàn thiện và tinh chỉnh bằng phần mềm cho khách hàng của mình duyệt trước.

Quá trình từ phác thảo đến tinh chỉnh bằng phần mềm là cơ hội để designer phát hiện ra lỗi thiết kế dù là nhỏ nhất, với sự can thiệp một cách kịp thời và trực quan của hàng loạt công cụ hỗ trợ. Đội ngũ thiết kế có thể sáng tạo, thay đổi và thử nghiệm ở giai đoạn sketch, nhưng đến lúc chuyển ý tưởng thành sản phẩm bằng phần mềm thì không.

Giờ là lúc designer phải thật sự nghiêm túc để nhào nặn ra một sản phẩm thiết kế hoàn chỉnh, thể hiện rõ nét đặc tính, linh hồn và câu chuyện của thương hiệu đó. Thiết kế khi đó có lẽ chưa phải phiên bản cuối cùng được thông qua, nhưng chắc chắn phải là sản phẩm nói lên sự chuyên nghiệp và kĩ lưỡng – trong quy trình thiết kế logo của nhà cung cấp dịch vụ xây dựng thương hiệu.

Giai đoạn 6: Thuyết phục người xem bằng nguyên lý thị giác

Sau tất cả năng lực của một nghệ sĩ thiết kế không chỉ được đánh giá bằng kỹ năng ứng dụng phần mềm, thực chiến với công cụ xử lý hình ảnh hay khả năng kể chuyện qua bản thiết kế. Một graphic designer mang lại giá trị cho nhận diện thương hiệu và thiết kế logo còn phải biết cách thuyết phục mắt nhìn, chinh phục cảm xúc người xem bằng một loạt các nguyên lý thị giác khác nhau.

Người xem ở đây dĩ nhiên không nên giới hạn trong khuôn khổ của đối tác thương hiệu, mà cần ưu tiên hơn cảm nhận và đánh giá từ chính khách hàng tiềm năng mà thương hiệu hướng đến. Không chỉ dừng lại ở những đường thẳng, điểm cong, màu sắc hay typography, người đảm nhận nhiệm vụ thiết kế còn phải thật sự chú trọng và đầu tư chất xám của mình vào hệ thống lưới.

Hệ thống lưới là yếu tố không thể bỏ sót trong quy trình thiết kế logo, bởi nó như một “lập trình viên” cho cấu trúc tổng thể của thiết kế hoàn chỉnh. Suy cho cùng người xem luôn có nhu cầu tiếp nhận thông tin thương hiệu thông qua mọi sản phẩm thiết kế – bao gồm cả thiết kế logo. Hệ thống lưới logo đủ tốt sẽ trở thành nền tảng cho mọi động thái giao tiếp từ thương hiệu, hướng đến đối tác và nhóm khách hàng tiềm năng của mình.

Giai đoạn 7: Hoàn thiện logo guidelines

Đi đến công đoạn cuối cùng trong quy trình thiết kế logo thương hiệu, hơn ai hết Vũ hiểu rằng mọi nghệ sĩ thiết kế đều nóng lòng giới thiệu tác phẩm của mình đến khách hàng. Nhưng chờ đã, một tác phẩm tranh vẽ có đến 90% công năng là để mọi người chiêm ngưỡng, nhưng một sản phẩm logo thương hiệu đòi hỏi gần như 100% công năng ứng dụng hiệu quả – khi được xuất hiện trước truyền thông và đông đảo người tiêu dùng.

Vì những lí do đó, đội ngũ thiết kế hình ảnh cần đưa công đoạn hoàn thiện cẩm nang sử dụng – vào phần cuối của quy trình thiết kế logo chuyên nghiệp. Hơn bất cứ ai, chính những nghệ sĩ thiết kế là người thấu hiểu nhất sản phẩm logo mà mình vừa hoàn thiện. Hãy hướng dẫn cho đối tác thương hiệu một cách đầy đủ, chi tiết và dành trọn vẹn tư duy bản thân vào công đoạn này.

Sau đó, chính là lúc tất cả chúng ta có thể nhìn lại, chiêm nghiệm và tự hào về sản phẩm thiết kế được tạo ra bởi chất xám và năng lực của cả một đội ngũ lớn mạnh, chuyên nghiệp và giàu tâm huyết.

Lời kết

Quy trình thiết kế logo đòi hỏi người nghệ sĩ thiết kế có cái nhìn trực quan nhất về tính cách và văn hóa thương hiệu, có năng lực chuyển đổi hiệu quả từ ý tưởng đến sản phẩm thiết kế hoàn chỉnh.

Trên tất cả, quy trình thiết kế logo yêu cầu đội ngũ xây dựng hình ảnh đảm bảo được tính ứng dụng của sản phẩm trên thị trường. Dung hoà được giữa sự giản đơn giúp hình ảnh dễ đi vào lòng người, nhưng cũng ẩn chứa sự khác biệt giúp hình ảnh thương hiệu nổi bật lên giữa các đối thủ.

Nếu những ưu điểm và giá trị tích cực đó của thiết kế logo thương hiệu cũng là điều mà quý doanh nghiệp đang hướng đến, thì đừng ngần ngại liên hệ với Vũ để nhận được tư vấn cung cấp dịch vụ chi tiết nhất qua số Hotline 0366 366 999.

Xin chân thành cảm ơn.

Những câu hỏi thường gặp về thiết kế logo

Quy trình thiết kế logo là gì?

Tại sao mọi doanh nghiệp cần thiết kế logo?

Thiết kế logo là bước đi đầu tiên trong xây dựng hình ảnh thương hiệu, vì logo là tín hiệu nhận diện quan trọng của mọi sản phẩm nhận diện thương hiệu trên thị trường.

Quy trình thiết kế logo 7 giai đoạn?

Giai đoạn 1: Thấu hiểu và đồng cảm
Giai đoạn 2: Nghiên cứu và đánh giá thị trường
Giai đoạn 3: Cân nhắc kỹ thuật thiết kế logo
Giai đoạn 4: Tạo ra mạch cảm xúc và đưa ý tưởng lên trang giấy
Giai đoạn 5: Chuyển ý tưởng thành sản phẩm thiết kế
Giai đoạn 6: Thuyết phục người xem bằng nguyên lý thị giác
Giai đoạn 7: Hoàn thiện logo guidelines

Bộ nhận diện thương hiệu là gì?

Bộ nhận diện thương hiệu là các yếu tố hữu hình, nó đại diện cho thương hiệu một cách trực quan, truyền tải thông tin, bản sắc thương hiệu tới mọi người trải nghiệm.

Hướng đến yếu tố nào khi thiết kế logo?

Hãy hướng đến tính hiệu quả khi thiết kế logo thương hiệu
Logo không dừng lại ở giá trị của một hình ảnh, một biểu tượng hay một yếu tố tác động mạnh mẽ đến nhận thức thương hiệu.

Quan trọng hơn thế, logo thương hiệu là tín hiệu nhận diện đầu tiên dẫn đến mọi hành vi tiêu dùng tích cực của khách hàng trung thành.