Trong thời Tam Quốc, anh tài không thiếu nhưng nói về xuất chúng thì có mấy ai, nếu người đời tôn sùng Khổng Minh Gia Cát Lượng thì đối thủ ngang tầm với ông Tư Mã Ý cũng kiệt xuất khôn cùng.
Tư Mã Ý là ai?
Tư Mã Ý là một nhà chính trị lẫy lừng thời Tam Quốc, đã lập nên nhiều chiến công hiển hách cho nước Tào Ngụy. Đồng thời ông cũng là người đặt nền móng cho dòng dõi Tư Mã lập nên nhà Tây Tấn thay thế nhà Ngụy về sau.
Năm 208, sau nhiều lần từ chối không được Tư Mã Ý ở tuổi 30 bắt đầu phục vụ dưới trướng của Tào Tháo với chức vụ Văn học duyện, Đông Tào duyện, Chủ bộ, Tư mã.
Đến khi Tào Tháo chết, Tào Phi kế vị trở thành Ngụy Văn Đế, Tư Mã Ý tiếp tục phục vụ cho Tào Phi. Vì trước đó là người hết lòng ủng hộ Tào Phi lên ngôi nên Tư Mã Ý được Tào Phi vô cùng tin cậy, trọng dụng. Thời Tào Phi, Tư Mã Ý được phong tới chức Lục Thượng thư sự, quyền lực như Thừa Tướng.
Đến năm 226, Tào Phi chết, Tư Mã Ý tiếp tục phò tá Tào Duệ khi ấy lên ngôi là Ngụy Minh Đế. Thời Tào Duệ, Tư Mã Ý giữ chức Phiêu kỵ Đại tướng quân nắm quyền kiểm soát quân đội tại Dự châu và Kinh châu vùng biên giới giữa Ngụy và Ngô.
Tào Duệ qua đời, ngoài mặt Tào Phương lên ngôi gọi là Nguỵ Phế Đế nhưng thực chất tiên đế giao lại quyền nhiếp chính cho Tào Sảng và Tư Mã Ý. Tào Sảng dùng thủ đoạn đưa Tư Mã Ý lên giữ chức vụ cao trong triều nhưng kỳ thực lại là hữu danh vô thực, Sảng thường đưa ra những quyết định quan trọng mà không thông qua Ý. Đến năm 247, Tư Mã Ý quá chán nản mà giả bệnh cáo ốm về vườn.
Tư Mã Ý là một anh hùng kiệt xuất thời Tam Quốc ngang tầm với Khổng Minh Gia Cát Lượng
Năm 249, Tư Mã Ý lật ngược thế cờ lấy cớ được lệnh từ Quách thái hậu (hoàng hậu thứ hai của Nguyên hoàng đế Tào Duệ) buộc tội Tào Sảng kìm chế và lũng đoạn triều đình và yêu cầu Tào Sảng cùng anh em của ông ta phải bị cách chức. Tào Sảng hoảng sợ chọn cách đầu hàng trước lời hứa của Tư Mã Ý rằng sẽ giữ lại mọi chức vụ cho Sảng. Tuy nhiên, Tư Mã Ý nuốt lời và hành quyết Tào Sảng cùng toàn bộ phe cánh, họ hàng của Sảng.
Khi ấy Tào Phương 18 tuổi ngồi trên ngôi vị nhưng thực chất lại không có quyền lực gì, dần dà gia đình Tư Mã thao túng triều đình nhà Ngụy. Về sau con trai của Tư Mã Ý là Tư Mã Sư lên thay quyền chấp chính Tào Ngụy, Tư Mã Chiêu được phong Tấn vương, đến thời Tư Mã Viêm (cháu nội của Tư Mã Ý) thì soán ngôi nhà Nguỵ lập ra nhà Tấn.
Câu nói để đời của Tư Mã Ý
1. Người không được hèn, nhưng cũng không thể không biết kính sợ, phải biết kính sợ đối thủ của mình.
Sau khi Tào Duệ qua đời, Tào Sảng được dịp hoành hành, diễu võ dương oai, ngoài mặt phong cho Tư Mã Ý chức vụ Thái phó nhưng thực tế lại đang kiểm soát quyền hành của ông trong triều, Tư Mã Ý có tiếng nhưng không có miếng.
Đứng trước sự lộng quyền của Tào Sảng, học trò của Tư Mã Ý là Trung Hội bức xúc lên tiếng hỏi: “Thưa thầy, thầy cam tâm cái chức thái phó chỉ có danh mà không có thực này ư?”
Trung Hội hy vọng Tư Mã Ý lật lại thế cờ, đứng lên đấu tranh giành lại địa vị vốn có của ông trong triều đình. Đáp lại ý tốt của Trung Hội, Tư Mã Ý từ tốn: “Con người, không được hèn nhát, nhưng cũng không thể không biết kính sợ, phải học cách kính sợ đối thủ của mình.”
Trong cuộc giao tranh với Khổng Minh Gia Cát Lượng, Tư Mã Ý cũng nhiều lần chờ thời mà mặc kệ những lời khích bác của kẻ địch, sự háo chiến của binh lính và cuối cùng ông cũng đợi được ngày Gia Cát Lượng từ trần. Có thể nói bản lĩnh của Tư Mã Ý chính là đứng trước thời cuộc luôn giữ được bình tĩnh, không dễ bị lung lay mà làm ra những hành động nông nổi.
Xem thêm: Những câu nói hay của Khổng Tử dạy người quân tử cách sống ở đời
2. Đừng so đo đến cùng với những kẻ ngốc, hãy học cách cúi đầu trước họ.
Để khống chế được vị hoàng đế đương triều nhỏ tuổi Tào Phương, Tào Sảng ép Quách thái hậu (hoàng hậu thứ hai của Nguyên hoàng đế Tào Duệ) rời cung để dễ dàng điều khiển việc triều chính mà không tham kiến qua Tư Mã Ý.
Con trai của Tư Mã Ý là Tư Mã Chiêu chứng kiến sự tình vô cùng tức giận, Chiêu cho rằng hành động của Sảng chẳng khác nào đang coi dòng họ Tư Mã không ra gì, cục tức này không thể nhịn nữa. Thế nhưng đứng trước sự tức giận của con trai Tư Mã Ý vô cùng điềm tĩnh mà hỏi: “Tên Tào Sảng này so với Gia Cát Lượng thì như thế nào?”
Tư Mã Chiêu đáp ngay: “Như con kiến”.
Tư Mã Ý tiếp tục nói với con trai: “So đo tới cùng với một tên ngốc để rồi sứt đầu mẻ trán, há chẳng phải còn ngốc hơn ư? Con người sống trên đời, không tránh khỏi sẽ gặp phải những kẻ ngốc, hãy học cách cúi đầu trước những kẻ ngốc đó.”
3. Thua mà không đau, thua mà không nhục, cái cần học trước tiên là giỏi thua.
Trước thất bại với Gia Cát Lượng, quân Tào Ngụy không cam tâm vì số binh mã của Ngụy nhiều hơn số binh của Thục. Đến hai người con của Tư Mã Ý cũng vô cùng nóng lòng ra trận mà tìm đến doanh trại của cha.
Lúc này Tư Mã Ý và quản gia đang ung dung chơi “Ngũ cầm hí”, trước sự nóng vội của các con Tư Mã Ý nhẹ nhàng đáp: “Chúng ta đến đánh nhau hay đến cãi nhau? Người mà lúc nào cũng muốn thắng liệu có chiến thắng nổi không? Đánh nhau, trước hết phải học cách chấp nhận thất bại, bại mà không nhục, bại mà không thương, có vậy mới có thể cười tới sau cùng.”
Qua câu nói này hai con của Tư Mã Ý ngộ ra chiêu án binh bất động của cha mà nguôi ngoai cơn nóng giận.
Xem thêm: 50 Câu nói hay của Lão Tử về nhân sinh
4. Thần trước giờ không có kẻ địch, chỉ nhìn thấy bạn bè và những người thầy.
Sống trong thời loạn lạc, tính ra cả đời Tư Mã Ý có vô số kẻ thù, thế nhưng trong lòng ông lại không coi ai là kẻ thù thật sự. Có lẽ nhờ điều này mà ông luôn điềm tĩnh trước mọi lời khích bát xung quanh và luôn có sự quan sát thời cuộc vô cùng cẩn thận, chuẩn sát.
- Đối với Dương Tu
Khi Dương Tu bị Tào Tháo xử tội chết, Tư Mã Ý đã xin cho gặp Dương Tu, Tào Tháo lấy làm lạ hỏi vì sao, Tư Mã Ý đáp: “Thần cả đời này không có kẻ địch, chỉ thấy toàn bạn bè và người thầy”, câu trả lời này khiến Tào Tháo càng thêm trọng dụng Tư Mã Ý.
- Đối với Gia Cát Lượng
Khi Gia Cát Lượng qua đời ở gò Ngũ Trượng, Tư Mã Ý đã đến Thục doanh nơi Lượng ở trước khi chết dùng nước thay rượu kính người đã khuất một ly, suýt chút nữa thì đã rơi nước mắt, nếu không có con trai nhắc nhở còn có binh lính phía sau e rằng Tư Mã Ý đã quỳ sụp xuống mà lễ lạy.
Cho dù là đối thủ không đội trời chung, khi nhắc về Khổng Minh Gia Cát Lượng Tư Mã Ý luôn khen ngợi: “Ông cả đời thanh bạch, trong như nước suối vậy, tuy ông và tôi đối đầu 6 lần, nhưng tôi xem ông là tri ân, Khổng Minh, để tôi gọi ông một tiếng, tiên sinh”.
- Đối với Bích Tà
Nói về Bích Tà, người gây nên nhiều rắc rối cho Tư Mã Ý, khi Tào Duệ mất Bích Tà bị tống giam vào ngục, người duy nhất tới thăm Bích Tà duy chỉ có một mình Tư Mã Ý. Khi ấy Tư Mã Ý mang theo một bộ đồ cho Bích Tà, thái độ vô cùng tôn trọng vì trước đây Bích Tà luôn một mực trung thành với tiên đế Tào Duệ.
Bích Tà cũng là người từng nhắc nhở Tư Mã Ý về Tào Sảng, Sảng là một kẻ ngông cuồng nếu ngồi lên được ngôi vị cao nhất sẽ đe dọa đến Ý, đáp lại sự cảnh báo này Tư Mã Ý nói: “Tư Mã Ý ta sẽ không tranh đấu với người khác”.
5. Tôi chỉ muốn trọn đời trọn kiếp tay tôi nằm trong tay phu nhân.
Dù là một người rất được trọng dụng trong triều và luôn dũng mãnh trước kẻ thù thế nhưng về đến nhà Tư Mã Ý lại rất thích “nịnh nọt” vợ.
Lần Tư Mã Ý mới phò tá cho Tào Phi, trong lúc mọi người mở tiệc mừng tại nhà Tào Phi thì Tư Mã Ý lại đang ở nhà phụ Trương Xuân Hoa nấu cơm.
Mỗi lần Trương Xuân Hoa nổi nóng Tư Mã Ý luôn nhẹ nhàng xoa dịu: “Bên ngoài dù có bàn chuyện quốc gia đại sự lớn tới đâu, cơm cung đình dù có ngon tới đâu cũng không ngon bằng cơm nhà”, “Tôi chỉ muốn cả đời này, tay đều nằm trong tay phu nhân”.
Bên cạnh vị trí là một mưu sĩ toàn tài trong triều đình Tào Nguỵ, Tư Mã Ý còn là một ông chồng dịu dàng, hết mực yêu thương, nuông chiều vợ con.
Cho dù thời chiến quốc đã qua đi rất lâu, con người giờ đây tận hưởng cuộc sống thái bình nhưng những câu nói trên của Tư Mã Ý vẫn còn rất ý nghĩa. Sống ở đời thay vì gây thù chuốc oán hãy học cách hoá giải, đừng sân si hay hơn thua với bất kỳ ai dù cho đó có là đối thủ của mình, oan oan tương báo bao giờ mới hết. Và quan trọng hơn cả chính là hãy luôn yêu thương, dành nhiều thời gian cho gia đình, điểm đến cuối cùng của mỗi người suy cho cùng cũng chỉ có gia đình mà thôi!
Nguồn ảnh: Internet
