Mâm ngũ quả là vật trưng bày không thể thiếu vào mỗi dịp Tết đến Xuân về. Mâm ngũ quả được bày biện vào cuối năm với hy vọng mang đến nhiều may mắn trong dịp năm mới. Vậy bạn có biết cách bày mâm ngũ quả ngày Tết đẹp cho nhà mình chưa?
Mâm ngũ quả là gì?
Nghe qua tên gọi thì chắc hẳn bạn đã hiểu được phần nào ý nghĩa và hình dáng của nó rồi đúng không. Mâm ngũ quả đúng như tên của nó, đó là một chiếc mâm với 5 loại quả khác nhau.
Mỗi loại trái sẽ có một màu sắc riêng và mỗi màu sắc cũng có một ý nghĩa riêng biệt vào ngày Tết. Mâm này sẽ được đặt ở bàn thờ tổ tiên, bàn thờ các vị thần linh và cả ở bàn tiếp khách vào mỗi dịp Tết Nguyên Đán.
Bày biện mâm ngũ quả ngày Tết là 1 trong các việc cần thực hiện để có thể chuẩn bị được một cái Tết đủ đầy. Thông thường vào các dịp ngày Rằm thì người Việt cũng sẽ cúng ở bàn thờ tổ tiên hay bàn thờ Phật một đĩa trái cây.
Thế nhưng mâm ngũ quả ngày Tết lại có tính chất, ý nghĩa, các loại quả và cách bày mâm ngũ quả ngày Tết hoàn toàn khác.
Mâm ngũ quả là thứ không thể thiếu khi cúng gia tiên (Hình ảnh: Báo Hải Quân Việt Nam)
Ý nghĩa của mâm ngũ quả
Ý nghĩa trong Phật Giáo
Vì là thứ không thể thiếu trong dịp Tết nên mâm ngũ quả cũng mang một ý nghĩa và cả một câu chuyện riêng cho mình.
Theo Phật Giáo, trong kinh Vu Lan Bồn (hay còn gọi là Ullambana Sutra), Mục Kiền Liên đã chuẩn bị 1 đĩa trái cây năm màu – mâm ngũ quả để cúng dường cho Chư Tăng. Đây là một trong những cách mà Phật đã chỉ dẫn cho Mục Kiền Liên để cứu mẹ thoát khỏi ngạ quỷ.
Mâm ngũ quả là vật Mục Kiền Liên dâng cho chư Tăng để cứu mẹ (Hình ảnh: Phật Giáo)
Theo quan điểm của nhà Phật, trái cây 5 màu tượng trưng cho ngũ thiện căn. Ngũ thiện căn bao gồm:
- Huệ căn: sáng suốt
- Niệm căn: ghi nhớ
- Định căn: tâm không loạn
- Tấn căn: ý chí kiên trì
- Tín căn: lòng tin
Ngoài ra, theo như văn hóa phương Đông, mâm ngũ quả hay trái cây 5 màu còn có ý nghĩa thể hiện 5 yếu tố ngũ hành. Ngũ hành ở đây là Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ (tức là kim loại – cây cối – nước – lửa – đất). Đây là những yếu để cơ bản tồn tại trong vạn vật và cấu thành nên vũ trụ.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết theo Ngũ hành còn tượng trưng cho ngũ phúc: Giàu có, sang trọng, sống lâu, khỏe mạnh, bình yên.
Ý nghĩa vào ngày Tết
Ngoài ý nghĩa trong Phật Giáo thì mâm ngũ quả còn có ý nghĩa riêng cho ngày Tết. Có thể bạn sẽ biết được phần nào ý nghĩa đó thông qua cách bày mâm ngũ quả ngày Tết.
Ngoài việc phải chuẩn bị tươm tất cho mâm cơm ngày Tết thì mâm ngũ quả cũng là mâm cúng trên bàn thờ tổ tiên nên nó mang ý nghĩa thể hiện lòng hiếu thảo và mong nhiều điều tốt lành sẽ đến với gia đình mình trong năm mới.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc
Ở Việt Nam, mỗi vùng miền lại có cách bày mâm ngũ quả ngày Tết khác nhau. Và chính vì thế, mâm ngũ quả ở mỗi vùng miền lại có chút khác biệt về ý nghĩa.
Ý nghĩa từng loại trái cây trong mâm ngủ quả miền Bắc
Thế nhưng chung quy lại thì cách bày mâm ngũ quả ngày Tết nào, dù đơn giản hay phức tạp thì đều là một trong những điều cần làm để năm mới có thêm nhiều may mắn. Nếu bạn chưa biết cách bày mâm ngũ quả đẹp như thế nào thì để bTaskee hướng dẫn bạn nhé!
Mâm ngũ quả miền Bắc gồm những gì?
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc thường gặp nhất (Hình ảnh: Đài phát thanh và truyền hình Nghệ An)
Đầu tiên, bTaskee sẽ hướng dẫn bạn cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc và sơ lược về ý nghĩa của mâm ngũ quả này luôn nhé.
Mâm ngũ quả miền Bắc thường sẽ được chọn đúng theo quy tắc ngũ hành. Năm loại quả được chọn sẽ theo năm màu: Trắng (Kim) – Xanh (Mộc) – Đen (Thủy) – Đỏ (Hỏa) – Vàng (Thổ).
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Bắc còn được quan niệm là sẽ mang lại Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh. Và 5 loại quả tiêu biểu tượng trưng cho 5 điều may mắn này chính là chuối, bưởi, đào, hồng, quýt.
Xem thêm: Cách chọn các loại trái cây đào, chuối, quýt, bưởi, hồng ngon đúng chuẩn
Thế nhưng, nếu không thể tìm được đủ 5 loại quả này thì bạn cũng có thể sử dụng thay thế bằng quả Phật thủ, dưa hấu, táo hay hồng xiêm. Tuy nhiên vẫn phải giữ sự hài hòa về màu sắc (tức là có đủ 5 màu).
Cách bày trí mâm ngũ quả miền Bắc
Các loại quả này sẽ được sắp xếp xen kẽ với nhau, những quả lớn như chuối, bưởi sẽ được đặt phía dưới. Quả bưởi đặt trên nải chuối và đặt ngay chính giữa. Các loại trái cây còn lại sẽ được bày biện xung quanh.
Mâm ngũ quả là nét đặc trưng vào dịp Tết Nguyên Đán
Bạn cũng nên nhớ trước khi bàn mâm ngũ quả lên bàn thờ thì bạn phải lau dọn bàn thờ trước. Ngoài ra, để bàn thờ thêm đẹp và năm mới thêm nhiều may mắn thì bạn cũng nên học cách để trang trí bàn thờ sao cho trang nghiêm nhé.
Nhưng nếu quá bận rộn và không thể dọn dẹp nhà cửa, bàn thờ tổ tiên thật sạch sẽ, tươm tất thì bạn có thể nhờ sự trợ giúp từ dịch vụ Tổng vệ sinh của bTaskee.
Ý nghĩa các loại trái cây trong mâm ngũ quả miền Bắc
Tuy miền Bắc chọn các loại trái cây cũng như cách bày mâm ngũ quả đơn giản nhưng mỗi loại quả đều có ý nghĩa của riêng nó. Cụ thể:
Chuối xanh hướng lên như bàn tay – thể hiện sự bảo bọc (Hình ảnh: Youtube)
- Chuối xanh: nải chuối xanh được đặt ngửa lên phía trên có hình dạng như bàn tay. Điều này thể hiện sự bao bọc, che chở và chứa đựng sung túc, an khang. Ngoài ra, màu xanh còn là màu của sự sống, thể hiện mong muốn có một năm mới tràn đầy hy vọng và sức sống.
- Bưởi: quả bưởi to tròn và căng bóng mang đến ý nghĩa an khang, thịnh vượng. Bưởi còn có ý nghĩa là phúc lộc, viên mãn và đủ đầy.
- Đào: quả này thể hiện sự thăng tiến, phú quý, giàu sang.
- Hồng: với màu sắc hồng hào, tươi sáng và tượng trưng cho sự thành đạt.
- Quýt: loại quả mang lại may mắn và giúp tránh được những điều xui xẻo.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung
Mâm ngũ quả ngày Tết của người dân miền Trung thường sẽ đơn giản hơn so với các vùng miền còn lại. Vậy nên, nếu bạn là người miền Nam hay miền Bắc và đang muốn thay đổi mâm ngũ quả của mình cho mới lạ thì hãy thử cách bày mâm ngũ quả đơn giản của miền Trung nhé.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung có sự giao thoa giữa 2 miền Nam – Bắc (Hình ảnh: Báo Gia Lai)
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung
Năm loại quả có trên bàn thờ của người miền Trung thường sẽ không cố định. Bạn có thể tùy vào điều kiện kinh tế gia đình mà chọn mua một mâm ngũ quả sao cho đủ 5 sắc màu là được.
Người miền Trung sẽ thường chọn các loại quả như: chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài, phật thủ, bưởi, cam… để bày biện thành mâm ngũ quả. Thực chất những loại quả dùng để cúng trên bàn thờ miền Trung đã bị giao thoa phần nào từ 2 miền Nam và Bắc.
Xem thêm: Cách chọn các loại trái cây như mãng cầu xiêm, dừa, đu đủ, cam tươi ngon làm mâm ngũ quả
Miền Trung có cách bày mâm ngũ quả ngày Tết đơn giản. Bạn chỉ cần đặt những quả có trọng lượng nặng, kích thước lớn ở bên dưới. Còn đối với các loại quả còn lại thì sẽ bày trí xung quanh.
Bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Trung theo kích thước và trọng lượng của quả (Hình ảnh: Onhome)
Ý nghĩa của các loại quả trong mâm ngũ quả miền Trung
Quả chuối trong mâm ngũ quả miền Trung có ý nghĩa tương tự với mâm ngũ quả miền Bắc đã để cập ở trước. Còn về các loại quả khác, chúng có ý nghĩa cụ thể như sau:
Ý nghĩa từng loại trái cây trong mâm ngũ quả miền Trung, Việt Nam
- Trái đu đủ: đúng như tên gọi của nó, quả đu đủ thể hiện mong muốn sự đủ đầy, thịnh vượng về cả tiền tài và tình cảm.
- Trái sung: thể hiện sự sung mãn không chỉ về sức khỏe mà còn cả về tiền tài.
- Phật thủ: có hình dạng như một bàn tay nên mọi người thường xem đây là bàn tay Phật. Và trưng bày quả này trên bàn thờ tổ tiên là mong Phật và các vị thần linh sẽ che chở, bảo vệ và phù hộ cho gia chủ.
Quả Phật thủ có hình dạng như bàn tay của Phật (Hình ảnh: dulich.reatimes.vn)
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam
Mâm ngũ quả miền Nam gồm những gì?
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam (Hình ảnh: Tintucvietnam.vn)
Mâm ngũ quả của người miền Nam có nét đặc trưng riêng không thể lẫn vào đâu được. Có sự riêng biệt từ trong cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam đến ý nghĩa của từng loại quả là do sự biến tấu trong ngôn ngữ của người dân nơi đây.
Một mâm ngũ quả của người Nam Bộ sẽ gồm có 5 loại quả: mãng cầu xiêm, quả dừa, trái đu đủ, quả xoài, quả sung.
Tuy nhiên, quả sung là loại quả không phải nhà nào cũng có, địa phương nào cũng nhiều nên nếu bạn không thể tìm được loại quả này thì có thể chọn một quả khác với ý nghĩa đủ đầy sung túc và có màu xanh để thay vào đó nhé.
Mâm ngũ quả theo hình thức khác được nhiều người dân miền Nam chọn để trưng bày (Hình ảnh: 9mobi)
Cách bày mâm ngũ quả miền Nam
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam cũng không mấy phức tạp. Tương tự như 2 mâm quả ở miền Bắc và miền Trung.
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết miền Nam cũng là chọn những quả có kích thước to, trọng lượng nặng như quả dừa để đặt ở phía dưới. Những quả còn lại sẽ đặt xung quanh sao cho màu sắc hài hòa là được.
Cách bày mâm ngũ quả miền Nam đẹp và đơn giản
Mâm ngũ quả cầu vừa đủ xài sung là nét đặc trưng của người miền Nam (Hình ảnh: Youtube)
Tuy là cách bày mâm ngũ quả ngày Tết đơn giản nhưng bạn cũng có điều cần lưu ý đấy. Đó là về việc rửa hoa quả trước khi bày biện lên mâm.
Bạn lưu ý là đừng rửa quá kỹ hoa quả, chỉ nên dùng khăn giấy khô hoặc khăn giấy ướt để lau những vết dơ hay vết ố bên ngoài là được. Nếu bạn rửa mà chưa lau khô thì nước đọng lại sẽ khiến quả bị hư hỏng và hư lan đến các loại quả khác.
Ý nghĩa của các loại quả trong mâm ngũ quả miền Nam
Năm loại quả của miền Nam có ý nghĩa khi đọc tên sẽ có ý nghĩa theo vắn tắt sẽ có ý nghĩa: Cầu vừa đủ xài sung. Cụ thể:
- Cầu là viết tắt của từ mãng cầu
- Vừa là từ đồng âm với “dừa”.
- Đủ là viết tắt của tên quả đu đủ.
- Xài là cách gọi thân thuộc của người dân miền Nam dành cho quả xoài. Từ “xài” cũng có ý nghĩa là chi tiêu.
- Sung là tên gọi tắt của quả sung.
Ý nghĩa các loại trái cây thuộc mâm ngũ quả miền Nam, Việt Nam
Quả sung là loại quả được chọn để trưng bày mâm ngũ quả (Hình ảnh: Sức khỏe đời sống)
Tổng hợp lại từ tên gọi của mâm ngũ quả miền Nam “Cầu vừa đủ xài sung” sẽ có ý nghĩa là mong muốn, cầu mong năm mới Tết đến gia đình có đủ tiền bạc để chi tiêu. Ngoài ra, từ sung còn là mong gia đình có thể có cuộc sống sung túc trong năm mới.
Một số sai lầm cần tránh khi bày mâm ngũ quả
Bày mâm ngũ quả giả
Hiện nay hoa quả giả được bán rất nhiều trên thị trường, vô cùng bắt mắt nhìn như thật. Bởi vẻ ngoài như vậy đã có một số người mua về để trưng bày trên bàn thờ vừa đẹp vừa tiết kiệm và để được lâu dài.
Nhưng theo quan niệm của người việt, bày đồ giả như thế là không tôn trọng thần linh, tổ tiên. Vậy nên bạn hãy mua hoa quả thật nhiều màu sắc, đặc lên mâm ngũ quả để mang ý nghĩa tốt đẹp hơn.
Trái cây giả có vẻ ngoài bắt mắt và không bị hư nên được nhiều người chọn làm mâm ngũ quả (Hình ảnh: Amazon)
Trưng bày hoa quả bị ướt
Nhiều nhà có tính cẩn thận, kỹ lưỡng họ thường mang trái cây rửa sạch rồi mới đặt lên mâm ngũ quả. Nếu rửa xong trái cây còn ướt mà mang bày lên, nước sẽ làm chúng bị nhanh hư úng.
Đặc biệt là ở núm quả, ở đây nước thường đọng lại rất nhiều. Vì vậy sau khi rửa xong bạn cần dùng khăn khô lau lại thật kỹ rồi mới đặt lên. Ngoài ra bạn chỉ cần dùng khăn ướt lau sạch và lau lại bằng khăn khô là có thể trưng bày.
Không trưng quả hoa còn ướt sẽ làm chúng nhanh bị úng (Hình ảnh: 1freewallpapers)
Bày hoa quả có gai, nặng mùi
Ngày nay ở nước ta có rất nhiều loại trái cây, hoa quả rất đa dạng để làm mâm ngũ quả. Tuy nhiên bạn cần tránh những loại trái cây có gai nhọn, vỏ xù xì cụ thể là mít và sầu riêng.
Ngoài ra nó có mùi rất nặng không nên dùng để làm mâm ngũ quả hoặc đặt lên bàn thờ. Theo quan niệm người xưa bàn thờ là nơi linh thiêng không nên để những gì có mùi nặng và sắc nhọn.
Vì vậy khi làm mâm ngũ quả tốt nhất bạn nên chọn trái cây có mùi nhẹ như chuối, táo, xoài, bưởi,…
Sầu riêng là quả nặng mùi và có gai nhọn nên bạn không nên sử dụng đề bày mâm ngũ quả (Hình ảnh: Dreamstime)
Hoa quả đã chín già
Những hoa quả khi chín có mùi thơm và màu rất đẹp. Đối với những người chưa có kinh nghiệm sẽ chọn chúng để trưng bày nhưng điều này lại vô cùng sai lầm.
Nếu hoa quả đã chín thì chúng sẽ rất nhanh bị hư thối trong vòng 1 tuần. Vậy nên bạn hãy chọn những hoa quả đã già nhưng chưa chín để đảm bảo chúng không nhanh hư và để được lâu dài hơn
Hoa quả đã chín già sẽ rất nhanh hư thối (Hình ảnh: Scienceabc)
Cách chọn các loại quả để bày lên mâm
Chọn hoa quả chưa chín
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết có phần khác biệt so với cúng trái cây vào ngày rằm nên cách chọn hoa quả cũng sẽ khác. Đối với mâm ngũ quả thì bạn nên chọn những loại quả còn sống, còn nguyên cuống.
Chọn hoa quả theo yêu cầu trên là vì mâm ngũ quả sẽ trưng bày nhất là 1 tuần. Vậy nên nếu chọn những quả đã chín thì sau khi chưng trên bàn thờ thì trái cây sẽ không thể tiếp tục dùng được đâu bạn nhé.
Hoa quả lúc chưa chín hầu hết đều sẽ có màu xanh. Nhưng công nghệ sinh học ngày càng tiên tiến nên bạn có thể dễ dàng tìm được một quả đu đủ sống nhưng có màu vàng; quả dưa hấu có vỏ màu vàng; quả xoài vỏ màu đỏ;…
Mâm ngũ quả sau khi chưng sẽ chín nên bạn nên chọn quả sống (Hình ảnh: Thời đại)
Chọn bTaskee Đi chợ nếu bạn bận rộn
Nhưng nếu bạn có quá nhiều công việc cuối năm cần làm và khó lòng dành nhiều thời gian để chen chúc ở chợ hay siêu thị dịp Tết để tìm đủ mâm ngũ quả thì bTaskee có thể giúp bạn. Chỉ với 60 giây đặt lịch dịch vụ Đi chợ của bTaskee thì chưa đến 2 giờ sau bạn đã nhận được tất tần tật các loại hoa quả mình cần, thật nhanh chóng và tiện lợi.
Ngoài hoa quả, rau củ thì dịch vụ Đi chợ của bTaskee có thể giúp bạn lựa chọn và mua hoa Tết để chưng bàn thờ cạnh nên mâm ngũ quả nữa đấy.
Nếu muốn mua thêm hoa Tết thì bạn chỉ cần tham khảo những loại hoa sẽ mang đến may mắn và thường được chưng vào ngày Tết rồi ghi chú vào danh sách mua hàng là được nhé.
Dịch vụ đi chợ hộ bTaskee sẽ giúp bạn chọn trái cây tươi ngon nhất
Tham khảo hình ảnh mâm ngũ quả đẹp, đơn giản và dễ thực hiện
Mâm ngũ quả đẹp chuẩn phong tục miền Nam (Hình ảnh: banthothanhluan)
Mâm ngũ quả đơn giản mà đẹp ngất ngây (Hình ảnh: Sarashpazpapion)
Hình ảnh bày mâm ngũ quả Tết miền Nam đẹp nhất (Hình ảnh: Vietreader)
Mâm ngũ quả “Tài Lộc” mang lại nhiều may mắn (Hình ảnh: giaoducthoidai)
Mâm ngũ quả miền Bắc với nhiều màu sắc sặc sỡ (Hình ảnh: Jda)
Câu hỏi thường gặp
- Mâm ngũ quả là gì?
Mâm ngũ quả đúng như tên của nó, đó là một chiếc mâm với 5 loại quả khác nhau.
Mỗi loại trái sẽ có một màu sắc riêng và mỗi màu sắc cũng có một ý nghĩa riêng biệt vào ngày Tết. Mâm này sẽ được đặt ở bàn thờ tổ tiên, bàn thờ các vị thần linh và cả ở bàn tiếp khách vào mỗi dịp Tết Nguyên Đán. - Mâm ngũ quả gồm những quả gì
Người miền Bắc mâm ngũ quả gồm chuối, bưởi, đào, hồng, quýt 5 loại quả tiêu biểu tượng trưng cho 5 điều may mắn Phú – Quý – Thọ – Khang – Ninh
Người miền Trung sẽ thường chọn các loại quả như: chuối, mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài, Phật thủ, bưởi, cam,… để bày biện thành mâm ngũ quả.
Một mâm ngũ quả của người Nam Bộ sẽ gồm có 5 loại quả: mãng cầu xiêm, quả dừa, trái đu đủ, quả xoài, quả sung. - Có nên sử dụng hoa quả giả để bày mâm ngũ quả?
Theo quan niệm của người việt, bày đồ giả như thế là không tôn trọng thần linh, tổ tiên. Vậy nên bạn hãy chọn mua hoa quả chín thật bạn nhé!
Cách bày mâm ngũ quả ngày Tết thực sự không quá phức tạp. Vậy nên, bTaskee hy vọng qua bài viết này các bạn sẽ có thể biết được mình cần chuẩn bị những loại quả nào, bày trí ra sao cho mâm ngũ quả nhé. Chúc bạn bày trí được một mâm ngũ quả thật đẹp. Và mong mâm ngũ quả đó sẽ giúp mang lại nhiều may mắn cho gia đình bạn.
Xem thêm bài viết liên quan:
