Sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày là một trong những biện pháp tránh thai an toàn, có hiệu quả cao, được áp dụng phổ biến nhất hiện nay. Bài viết này hướng dẫn uống thuốc tránh thai hàng ngày đúng cách, hiệu quả.
Thuốc tránh thai có chứa một lượng nhỏ nội tiết tố có tác dụng ngăn ngừa mang thai bằng cách chặn quá trình rụng trứng. Một số loại thuốc sẽ làm thay đổi niêm mạc tử cung nên ít có khả năng trứng thụ tinh sẽ làm tổ.
1
Các loại thuốc tránh thai
Thuốc phối hợp estro-progestogen (COCs)
Tránh thai bằng thuốc phối hợp estro-progestogen đường uống (Combined Oral Contraceptive) (COCs) là một trong các biện pháp tránh thai tạm thời phổ biến, có hiệu quả cao, an toàn, giá thành rẻ và được nhiều người sử dụng.
Thành phần chính của viên thuốc tránh thai phối hợp gồm có ethinyl estradiol (EE) và progestogen. EE là một phân tử estrogen, có tác dụng ngăn ngừa sự phát triển của noãn nang.
Bên cạnh đó, progestogen có tác dụng ngăn chặn hiện tượng phóng noãn và sự làm tổ của trứng đã thụ tinh.
Các sản phẩm của nhóm thuốc này gồm 2 dạng: vỉ 21 viên và vỉ 28 viên (với 21 viên chứa hoạt chất nội tiết và 7 viên giả dược).
Thuốc ngừa thai phối hợp dạng vỉ 21 viên
Thuốc ngừa thai phối hợp dạng vỉ 28 viên
Thuốc chỉ chứa progestogen (POPs)
Sử dụng viên uống tránh thai chỉ có progestogen (Progestogen Only Pills) (POPs) là phương pháp được sử dụng khi người dùng không thể dùng EE trong viên thuốc tránh thai phối hợp.
Progestogen ngăn hiện tượng phóng noãn. Loại thuốc này được phổ biến dưới dạng vỉ 28 viên. Tất cả các viên thuốc trong vỉ đều có chứa hoạt chất. Tuy nhiên, hàm lượng progestogen dùng trong mỗi viên thuốc rất thấp. Chính vì vậy, POPs thường có tên gọi khác là mini-pill.
POPs bao gồm 2 nhóm chính:
- POPs cổ điển: tác dụng chủ yếu trên chất nhầy cổ tử cung, làm chất nhầy cổ tử cung trở nên đặc, ngăn sự làm tổ của trứng đã thụ tinh.
- POPs mới: tác dụng chính là ngăn hiện tượng phóng noãn.
Một số thương hiệu thuốc ngừa thai phổ biến như: Camila, Errin, Jencycla, Nor-QD, Ortho Micronor.
Thuốc tránh thai chỉ chứa progestogen
2
Nên uống loại thuốc tránh thai nào?
EE được báo cáo có liên quan đến việc tăng nguy cơ hình thành cục máu đông gây thuyên tắc mạch. Vì vậy, tuyệt đối không sử dụng thuốc tránh thai phối hợp nếu bạn thuộc một trong các nhóm đối tượng sau:
Một số bệnh không nên sử dụng thuốc tránh thai như: ung thư vú, viêm gan, u tế bào gan, bệnh lý đường mật, đang điều trị động kinh,v.v…
Một số loại thuốc có thể làm cho thuốc ngừa thai kém hiệu quả hơn, bao gồm:
- Rifampin.
- Thuốc kháng virus và thuốc điều trị HIV như efavirenz.
- Thuốc chống co giật như carbamazepine.
Ngoài ra, thuốc ngừa thai dạng phối hợp còn giúp giảm lượng máu kinh trong chu kỳ, phù hợp với các bạn nữ có tình trạng cường kinh.[1]
Thuốc ngừa thai dạng phối hợp chứa hoạt chất EE có nguy cơ tạo huyết khối gây thuyên tắc mạch ở một số đối tượng đặc biệt
3
Uống thuốc tránh thai hàng ngày như thế nào?
Đối với thuốc ngừa thai dạng phối hợp:
– Cách dùng COCs có định dạng 21 viên:
Đối với vỉ thuốc đầu tiên:
- Uống viên đầu tiên của vỉ thuốc trong vòng 3 ngày đầu của chu kỳ kinh (càng sớm càng tốt). Uống 1 viên/ngày, vào cùng một giờ nhất định trong tất cả các ngày và nhất định không được quên thuốc.
- Uống thuốc theo chiều chỉ dẫn của mũi tên trên vỉ thuốc cho đến khi hết vỉ thuốc.
- Sau khi uống hết viên cuối cùng của vỉ, nghỉ thuốc trong 7 ngày. Các bạn sẽ có kinh trong 7 ngày này.
Các vỉ thuốc sau đó: uống viên đầu tiên sau khi bạn đã ngưng vỉ thuốc trước đó đủ 7 ngày. Uống tương tự quy tắc của vỉ đầu tiên.
– Cách dùng vỉ có định dạng 28 viên: vỉ thuốc phải được bắt đầu từ viên có hoạt chất và chỉ sang viên giả dược khi đã uống đủ 21 viên có chứa hoạt chất. Uống theo thứ tự của mũi tên in ở mặt sau của vỉ thuốc, bắt đầu từ viên số 1 và kết thúc là viên số 28.
Thuốc ngừa thai dạng phối hợp loại vỉ 28 viên có 7 viên giả dược
Đối với thuốc ngừa thai chỉ chứa progestogen:
- Chỉ bắt đầu uống trong vòng 5 ngày đầu của chu kỳ.
- Nếu bắt đầu uống thuốc muộn hơn ngày thứ 5, phải dùng thêm một biện pháp tránh thai khác (bao cao su hoặc xuất tinh ngoài) nếu bạn có quan hệ tình dục trong vòng 48 giờ sau khi bắt đầu uống thuốc.
- Nếu uống POPS trong thời gian hậu sản đối với phụ nữ có nuôi con bằng sữa mẹ, thuốc phải được bắt đầu uống không muộn hơn ngày thứ 21 sau sanh.
- Nếu bắt đầu POPs muộn hơn ngày thứ 21, phải dùng thêm một biện pháp ngừa thai khác (bao cao su hoặc xuất tinh ngoài) nếu có quan hệ tình dục trong vòng 48 giờ sau khi bắt đầu uống thuốc.
Tất cả POPs đều có định dạng vỉ 28 viên, vì vậy tất cả các viên thuốc trong vỉ là như nhau, cùng có chứa hoạt chất nên mỗi ngày uống 1 viên trong cùng một giờ nhất định và uống liên tục hết vỉ thứ nhất sẽ uống liền sang vỉ thứ hai.[2]
Embevin 28 là thuốc ngừa thai thuốc nhóm POPs mới chứa 0,075mg desogestrel
4
Ưu, nhược điểm của thuốc tránh thai hàng ngày
Ưu điểm
- Các loại thuốc tránh thai khi dùng đúng cách đều có hiệu quả cao. Hiệu quả tránh thai tốt hơn một số phương pháp tránh thai khác.
- Thuốc có hoạt chất estrogen và progestogen có thể giúp bạn điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt. Góp phần điều trị chứng kinh nguyệt không đều.
- Khi bạn ngừng dùng thuốc, chu kỳ của bạn vẫn bình thường và bạn có thể có thai nếu muốn.
Khi sử dụng thuốc tránh thai, bạn nên uống theo thứ tự mũi tên hướng dẫn trên vỉ thuốc để tránh quên thuốc
Nhược điểm
- Chúng không bảo vệ bạn khỏi các bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục. Vì vậy, bạn và bạn tình nên sử dụng bao cao su để ngăn ngừa các bệnh lây qua đường tình dục.
- Bạn buộc phải uống 1 viên thuốc mỗi ngày. Nếu bạn quên thuốc, nguy cơ mang thai của bạn sẽ tăng lên.
- Bạn phải luôn có một vỉ thuốc mới liền kề tại nhà để đảm bảo tính liên tục của việc uống thuốc khi bạn uống hết vỉ cũ. Bởi vì việc ngưng thuốc bất chợt giữa 2 vỉ thuốc cũng có thể làm tăng nguy cơ mang thai.
5
Tác dụng phụ của thuốc tránh thai
Mặc dù thuốc tránh thai an toàn cho hầu hết mọi người, nhưng chúng cũng có một số tác dụng phụ và biến chứng. Tác dụng phụ có thể khác nhau ở mỗi người, có thể nhẹ, trung bình hoặc nặng. Một số tác dụng phụ của thuốc bao gồm:
- Giảm ham muốn tình dục.
- Buồn nôn/nôn.
- Đau đầu.
- Rong kinh hoặc mất kinh.
- Căng tức ngực.
- Thay đổi tâm trạng.
- Đau bụng.
- Tăng tiết dịch âm đạo.
Cần lưu ý đến biến chứng hình thành cục máu đông của thuốc do EE. Tình trạng này sẽ dẫn đến: huyết khối tĩnh mạch sâu, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, thuyên tắc phổi,v.v…
Tỉ lệ xuất hiện biến chứng tăng lên đối với nhóm người có tình trạng béo phì, tăng huyết áp, đang trong thời gian hậu sản hay người có lối sống tĩnh tại.[3]
Thuốc ngừa thai có thể gây đau bụng hoặc một số tác dụng phụ khác
6
Lưu ý khi sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày
- Nếu bạn đang không mang thai, bạn có thể sử dụng một biện pháp tránh thai bất kỳ. Khi không thể bắt đầu sử dụng vào ngày đầu tiên của chu kỳ kinh nguyệt, bạn nên sử dụng thêm một biện pháp tránh thai dự phòng (như bao cao su, kiêng cữ).
- Bạn nên dùng thuốc vào cùng 1 giờ nhất định trong tất cả các ngày, ưu tiên dùng buổi sáng vì nếu quên vẫn có thể uống bù vào buổi chiều hoặc tối trong cùng 1 ngày.
- Nếu bạn muốn thay đổi giờ uống thuốc, bạn nên đợi đến khi bắt đầu uống sang vỉ thuốc mới.
- Thuốc tránh thai hàng ngày có thể uống cùng hoặc cách xa thời gian dùng bữa ăn, cần uống nguyên viên, nên dùng nước lọc uống.
- Trong trường hợp bạn ra nước ngoài hoặc đến nơi khác múi giờ với nơi bạn ở, hãy uống theo múi giờ cũ (múi giờ trước khi ra nước ngoài) để duy trì việc uống thuốc liên tục, đúng thời gian. Nếu không thể uống đúng múi giờ, bạn có thể uống sớm hơn và không uống trễ quá 12 tiếng.
- Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu đang sử dụng một số loại thuốc khác vì có thể làm thay đổi hiệu lực của thuốc tránh thai.
Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ về các thuốc bạn đang sử dụng để tránh tình trạng tương tác thuốc
7
Cách xử lý khi quên không uống thuốc, nôn sau khi uống
Đối với thuốc tránh thai dạng phối hợp, nếu quên uống 1 viên thuốc, bất cứ thời điểm nào trong vỉ thuốc, khi phát hiện ra quên thuốc:
- Uống ngay viên thuốc bị quên sớm nhất có thể.
- Vẫn tiếp tục uống viên thuốc của ngày hôm đó như thường lệ.
- Sau đó tiếp tục đến hết vỉ thuốc và không cần áp dụng thêm biện pháp tránh thai bổ sung.
Trường hợp quên uống thuốc 2 ngày liên tiếp, cách xử lý phụ thuộc vào khoảng cách từ lúc bắt đầu uống vỉ thuốc cho đến thời điểm quên thuốc:
- Nếu vỉ thuốc uống chưa đủ 7 ngày: uống bù một viên bị quên ngay khi phát hiện ra, sớm nhất có thể và vẫn uống viên uống của ngày hôm đó như thường lệ. Ngày hôm sau, tiếp tục uống vỉ thuốc như bình thường. Phải dùng thêm một biện pháp tránh thai bổ sung nếu có quan hệ trong 7 ngày sau đó.
- Nếu vỉ thuốc đã uống trên 7 ngày, và còn lại hơn 7 viên: uống bù viên bị quên ngay khi phát hiện quên thuốc. Ngày hôm đó vẫn tiếp tục uống viên thuốc như thường lệ. Ngày hôm sau tiếp tục uống vỉ thuốc bình thường. Không cần phải dùng biện pháp tránh thai bổ sung.
- Nếu vỉ thuốc đã uống trên 14 ngày. Một là ngưng hẳn vỉ thuốc và chờ có kinh. Ngày đầu của kinh sẽ bắt đầu uống vỉ thuốc mới. Hai là uống bù một viên ngay lúc nhớ. Ngày hôm đó vẫn tiếp tục uống viên bị quên. Ngày hôm sau uống 2 lần 1 viên. Và bắt buộc uống ngay sang vỉ thuốc mới khi hết vỉ thuốc hiện tại, chấp nhận không có kinh trong tháng đó.
Đối với thuốc tránh thai dạng progestogen, xử lý quên thuốc phụ thuộc vào loại thuốc. Thời gian uống thuốc có thể trễ hơn 3 giờ đối với POPs cổ điển và 12 giờ đối với POPs mới. Nếu quá khoảng thời gian quy định trên thì xử lý như quên thuốc.
Khi phát hiện ra quên thuốc phải uống ngay viên thuốc bị quên sớm nhất có thể. Ngày hôm đó vẫn uống thuốc như thường lệ, đồng thời phải dùng một biện pháp ngừa thai kết hợp trong vòng 48 giờ sau khi uống viên thuốc bù.
Nếu người dùng bị ói trong vòng 2 giờ sau khi uống thuốc, thì phải uống lại ngay một viên khác. Nếu liên tục nôn hoặc bị tiêu chảy, bạn cần áp dụng biện pháp tránh thai hằng ngày với các biện pháp tránh thai cơ học như bao cao su.[4]
[
Bạn cần tuân thủ đúng việc uống thuốc để đạt hiệu quả ngừa thai tốt nhất. Nếu không, bạn sẽ thất bại trong việc ngừa thai
Cần sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày đúng cách để đạt được hiệu quả như mong muốn. Bên cạnh đó, bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc để có thể lựa chọn một loại thuốc tránh thai phù hợp với sức khỏe của bản thân. Hãy để lại bình luận bên dưới để chia sẻ thêm về các thông tin mà bạn biết nhé!
Nguồn tham khảo: Healthline; WHO; WebMD, Pubmed; Mayo Clinic; Cleveland Clinic; ACOG; ADA; Medical News Today; Healthywa; Verywell Fit
Nguồn tham khảo
-
Your Guide to Birth Control Pills: Types, Effectiveness, and Safety
https://www.healthline.com/health/birth-control-pills
-
Recommendations for contraceptive use
https://www.who.int/publications/i/item/9789241565400
-
Birth Control Pills
https://www.webmd.com/sex/birth-control/birth-control-pills
-
Practice recommendations for contraceptive use
https://www.who.int/publications/i/item/9789241565400
1 tháng trước
180
1
