Trồng lan, chơi lan nghe có vẻ khá đơn giản nhưng khi thực hành rồi mới biết nó không dễ như bạn tưởng. Đã có rất nhiều người liên tục thất bại trong giai đoạn đầu do không biết cách chăm sóc. Dưới đây, chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách trồng lan cho người mới chơi chi tiết nhất được đúc kết từ kiến thức và kinh nghiệm của các chuyên gia. Xem ngay nhé!
Hướng dẫn cách trồng lan cho người mới chơi chi tiết nhất
1. Chọn giống
Bước đầu là vô cùng quan trọng, hãy cẩn thận lựa chọn giống lan ở bước này vì nó sẽ ảnh hưởng tới quyết định của bạn ở các bước kế tiếp. Các giống lan tại Việt Nam có trên 800 loài. Hãy tham khảo đặc điểm của giống cây bạn lựa chọn sao cho phù hợp với điều kiện khí hậu tại nơi có dự định trồng.
Cách trồng lan cho người mới chơi
Tuy nhiên, Smart Garden gợi ý một số loại hoa lan thích hợp cho kinh doanh là Dendrobium, Phalaenopsis, Oncidium, Vanda, Cattleya, đây là những loài ra hoa khỏe, đẹp và bền cây, cho thu hoạch liên tục
Điều kiện môi trường nuôi cấy mô phong lan với nhiệt độ 22-27oC, cường độ ánh sáng thích hợp, pH từ 5-5,7. Khử trùng mô bằng Starner 20 WP cấy bằng Clorox hoặc Hipocloritcalci, bổ sung các chất điều hòa sinh trưởng. Có thể tách mầm từ các chậu lan lớn, mỗi phần để 2-3 nhánh. Dùng dao sắc khử trùng bằng cồn, vết cắt cần gọn, sau cắt bôi vôi vào vết cắt cho nhanh lành sẹo.
2. Thiết kế nhà kính canh tác
Nhà kính canh tác cây hoa lan nên đảm bảo có khung đỡ hợp kim chắc chắn, chống gió bão nhưng cũng đảm bảo chịu được môi trường oxy hóa mạnh từ phân bón và độ ẩm cao. Mái che nhà kính sử dụng lưới cắt nắng hay màng che sẽ có độ cắt nắng từ 50 đến 80% tùy từng loại. Đa số cây lan có thuộc tính ưa bóng và một số lan nhiệt đới lại cần nhiều nắng để quang hợp. Hãy lưu ý tới đặc điểm sinh lý này để thiết kế vườn lan cho phù hợp với giống cây đã chọn.
Lan cần độ ẩm tương đối cao để có thể hấp thu đầy đủ nước qua bộ rễ. Hãy lắp đặt hệ thống tưới phun sương sao cho hợp lý để tạo điều kiện sinh trưởng tốt nhất cho cây. Bạn có thể tham khảo hệ thống tưới phun sương và nhận tư vấn miễn phí qua tổng đài Smart Garden.
3. Chuẩn bị giá thể và chậu
Có thể lấy than gỗ, xơ dừa, vỏ lạc làm giá để trồng lan. Than gỗ nung cần chặt khúc, kích thước 1 x 2 x 3cm, than phải ngâm, rửa sạch, phơi khô. Xơ dừa xé cho tơi ngâm khoảng 1 tuần cho bớt tanin và mặn, phơi khô. Mụn dừa cũng cần rửa sạch phơi khô. Vỏ dừa chặt khúc 1 x 2 x 3 cm xử lý bằng nước vôi 5%. Chậu trồng bằng nhựa hay đất nung, kích cỡ tuỳ loại và độ tuổi.
Lan trên giàn
4. Chuyển chậu
Nếu dùng lan cấy mô thì khi lan mô đạt khoảng 4cm cần chuyển ra ngoài. Cây mô rửa sạch để trên miếng lưới hay rổ kê trên chậu nước để giữ mát cho cây con. Giai đoạn trồng chung trên giàn lấy xơ dừa bó xung quanh cây lan cấy mô, dùng dây thun cuốn lại rồi đặt lên giàn. Sau khi trồng trên giàn được 6-7 tháng thì chuyển sang chậu nhỏ.
Khoảng 6 tháng thì chuyển sang chậu lớn. Sau mỗi lần chuyển chậu khoảng một tuần mới được bón phân. Việc thay đổi chậu còn tùy kích cỡ của cây, mức độ thối, hư mục rêu bám.
5. Chăm sóc lan
Các yếu tố quan trọng nhất đối với lan là ánh sáng, nước tưới, độ ẩm, chậu hay giá thể và dinh dưỡng. Smart Garden sẽ đưa ra một vài lời khuyên cơ bản cho chăm sóc cây lan như sau.
Chiếu sáng
Mật độ chiếu sáng ảnh hưởng rất lớn tới quá trình sinh trưởng, phát triển và ra hoa của lan. Thiếu nắng cây lan vươn cao nhưng nhỏ và ốm yếu, lá màu xanh tối, dễ bị sâu bệnh tấn công, cây ít nảy chồi, khó ra hoa, hoa nhỏ và ngắn màu sắc không tươi, hoa nhanh tàn. Thừa nắng lan thấp cây, lá vàng có vết nhăn và khô, mép lá có xu hướng cụp vào, dễ ra hoa sớm khi cây còn nhỏ nên hoa ngắn, nhỏ, cây kém phát triển. Nếu nắng gắt quá lá sẽ bị cháy, khô dần rồi chết.
Lan có yêu cầu khác nhau về mức độ chiếu sáng tùy theo loài lan và tuổi cây. Lan Hồ điệp (Phalaenopsis) ít chịu nắng nhất, có thể chịu được 30% nắng, lan Cattleya chịu được 50% nắng, lan vũ nữ chịu được 75% ánh nắng và có thể phơi ngoài nắng sáng sớm mà không bị ảnh hưởng xấu, lan Dendrobium hay Vanda lá hẹp chịu được 70% nắng, trong khi lan Vanda lá dài và Bò cạp chịu được tới 100% nắng.
Lan con từ 0-12 tháng đang trong giai đoạn tăng trưởng thân lá chỉ cần chiếu sáng 50%, lan nhỡ từ 12-18 tháng cần chiếu sáng tới 70% và thời điểm kích thích ra hoa có thể cho chiếu sáng nhiều hơn, thậm chí bỏ dàn che để chiếu sáng tự nhiên.
Hướng chiếu sáng cũng rất quan trọng đối với lan. Lan đặt ở hướng Đông nhận ánh nắng buổi sáng sẽ tốt hơn nhiều so với lan đặt ở hướng Tây nhận ánh nắng buổi chiều. Chính vì vậy nếu trồng lan trên sân thượng hay ban công ở phía Tây lan kém phát triển và ít hoa. Khi trồng lan cần bố trí hàng theo hướng Bắc– Nam để cây nhận được ánh sáng phân bố đầy đủ nhất.
Phân bón
Dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng đối với lan. Khi lan đầy đủ dinh dưỡng cây tươi tốt, ra nhiều hoa, hoa to đẹp, bền trong khi thiếu dinh dưỡng lan còi cọc, kém phát triển, không hoặc ít có hoa. Lan cần 13 chất dinh dưỡng khoáng, thuộc các nhóm đa, trung và vi lượng: Dinh dưỡng đa lượng gồm Đạm (N), Lân (P) và Kali (K). Dinh dưỡng trung lượng gồm Lưu huỳnh (S), Magiê (Mg) và Canxi (Ca). Dinh dưỡng vi lượng gồm Sắt (Fe), Kẽm (Zn), Đồng (Cu), Mangan (Mn), Bo (B), Molypđen (Mo) và Clo (Cl).
- Thiếu đạm, cây còi cọc, ít ra lá, ra chồi mới, lá dần chuyển vàng theo qui luật lá già trước, lá non sau, rễ mọc ra nhiều nhưng cằn cỗi, cây khó ra hoa.
- Thừa đạm, thân lá xanh mướt nhưng mềm yếu, dễ đổ ngã và sâu bệnh, đầu rễ chuyển xám đen, cây khó ra hoa.
- Thiếu lân, cây còi cọc, lá nhỏ, ngắn, chuyển xanh đậm, rễ không trắng sáng mà chuyển màu xám đen, không ra hoa.
- Thừa lân cây thấp, lá dày, ra hoa sớm nhưng hoa ngắn, nhỏ và xấu, cây mất sức rất nhanh sau ra hoa và khó phục hồi. Thừa lân thường dẫn đến thiếu Kẽm, Sắt và Mangan.
- Thiếu kali, cây kém phát triển, lá già vàng dần từ hai mép lá và chóp lá sau lan dần vào trong, lá đôi khi bị xoắn lại, cây mềm yếu dễ bị sâu bệnh tấn công, cây chậm ra hoa, hoa nhỏ, màu không sắc tươi và dễ bị dập nát.
- Thừa kali, thân lá không mỡ màng, lá nhỏ. Thừa kali dễ dẫn đến thiếu magiê và can xi.
- Thiếu lưu huỳnh, lá non chuyển vàng nhạt, cây còi cọc, kém phát triển, sinh trưởng của chồi bị hạn chế, số hoa giảm
- Thiếu magiê, thân lá èo uột, xuất hiện dải màu vàng ở phần thịt của các lá già trong khi hai bên gân chính vẫn còn xanh do diệp lục tố hình thành không đầy đủ, cây dễ bị sâu bệnh và khó nở hoa.
- Thiếu canxi, cây kém phát triển, rễ nhỏ và ngắn, thân mềm, lá nhỏ, cây yếu dễ bị đổ ngã và sâu bệnh tấn công
- Thiếu kẽm, xuất hiện các đốm nhỏ rải rác hay các vệt sọc màu vàng nhạt chủ yếu trên các lá đã trưởng thành, các lá non trở nên ngắn, hẹp và mọc sít nhau, các đốt mắt ngọn ngắn lại, cây thấp, rất khó ra hoa.
- Thiếu đồng, xuất hiện các đốm màu vàng và quăn phiến lá, đầu lá chuyển trắng, số hoa hình thành ít bị hạn chế, cây yếu dễ bị nấm tấn công.
- Thiếu sắt, các lá non chuyển úa vàng sau trở nên trắng nhợt, cây còi cọc, ít hoa và dễ bị sâu bệnh tấn công.
- Thiếu mangan, úa vàng giữa các gân của lá non, đặc trưng bởi sự xuất hiện các đốm vàng và hoại tử, các đốm này xuất hiện từ cuống lá non sau lan ra cả lá, cây còi cọc, chậm phát triển.
- Thiếu bo, lá dày, đôi khi bị cong lên và dòn, cây còi cọc, dễ bị chết khô đỉnh sinh trưởng, rễ còi cọc số nụ ít, hoa dễ bị bị rụng, không thơm và nhanh tàn.
- Thiếu molypden, xuất hiện đốm vàng ở giữa các gân của những lá dưới, nếu thiếu nặng, các đốm này lan rộng và khô, mép lá cũng khô dần, cây kém phát triển.
- Thiếu clo, xuất hiện các vệt úa vàng trên các lá trưởng thành sau chuyển màu đồng thau, cây còi cọc, kém phát triển.
Lan rất cần phân bón nhưng không chịu được nồng độ dinh dưỡng cao, vì vậy bón phân cho lan phải thực hiện thường xuyên và tốt nhất là bằng cách phun qua lá. Phân bón cho lan phải chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng đa, trung và vi lượng với thành phần và tỷ lệ phù hợp với từng thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây. Nguyên tắc chung là lan trong thời kỳ sinh trưởng thân lá mạnh cần đạm cao, lân và kali thấp, trước khi ra hoa cần lân và kali cao, đạm thấp trong khi lan nở hoa cần kali cao, lân và đạm thấp hơn.
Phân bón thích hợp cho các thời kỳ này là Đầu Trâu 501, 701 và 901, đây là loại phân có đầy đủ và cân đối đa, trung, vi lượng và các chất điều hòa sinh trưởng. Nồng độ và liều lượng phun tùy thuộc tuổi và thời kỳ phát triển như sau:
- Lan mới trồng 0-6 tháng hoặc lan mới ra chồi non sau cắt hoa: Phun phân bón lá Đầu Trâu 501 (30-15-10) nồng độ 500 ppm (0,5 g/lít). Giai đoạn trước 3 tháng phun định kỳ 3 ngày/lần, từ 3-6 tháng định kỳ 7 ngày/lần.
- Lan mới trồng 6-12 tháng hay lan cũ có chồi mới đang phát triển mạnh: Phun phân bón lá Đầu Trâu 501 (30-15-10) nồng độ 2.000 ppm (2g/lít), định kỳ 7 ngày/lần.
- Lan mới trồng 12-18 tháng hay lan cũ có chồi đã thành thục chuẩn bị ra hoa: Phun phân bón lá Đầu Trâu 701 (10-30-20) nồng độ 3.000 ppm (3g/lít), định kỳ 7 ngày/lần. Giai đoạn này cần giảm nước tưới và bỏ bớt mật độ giàn che để năng mức độ chiếu sáng nhằm kích thích ra hoa.
- Khi vòi hoa xuất hiện: Phun phân bón lá Đầu Trâu 901 (15-20-25) nồng độ 2.000 ppm (2g/lít) nhằm thúc hoa nở to, đẹp, giữ hoa lâu tàn.
Tưới nước
Dùng hệ thống tưới phun sương, lan rất cần nước cho quá trình sinh trưởng phát triển. Nếu thiếu nước cây sẽ khô héo, giả hành teo lại, lá rụng nhưng không chết, nụ có thể trước khi nở hoa. Thừa nước, cây dễ bị thối đọt nhất là với các giống lan có lá đứng mọc sít nhau. Quá nhiều nước rễ có rong rêu và nấm bệnh phát triển mạnh. Nước tưới cho lan không quá mặn, phèn và clor dưới ngưỡng cho phép, pH 5,6. Chỉ tưới nước đủ ẩm, nên tưới vào sáng sớm hay chiều mát, tránh tưới buổi trưa khi trời đang nắng nóng. Sau những trận mưa bất thường, nhất là mưa đầu mùa cần tưới lại ngay để rửa bớt các chất cặn đọng lại trên thân lá.
Phòng trừ sâu bệnh
Lan là cây cũng dễ bị sâu bệnh, nhất là trong điều kiện chăm sóc kém, điều kiện môi trường không thuận lợi. Tùy theo từng loại sâu bệnh mà dùng các loại thuốc thích hợp. Liều lượng và nồng độ phun cần theo đúng hướng dẫn trên bao bì sản phẩm. Nếu lan bị các loại sâu hại thân lá có thể dùng các thuốc chứa hoạt chất Fenitrothion, Trichlorfon như Ofatox 400EC, hoạt chất Cartap như Patox 95SP hay Captafon, Captan hoặc Actara 25WG. Lan bị rệp sáp, rệp trắng, rầy mềm dùng Supracid 40ED/ND, Suprathion 40EC, Bitox 40EC hay Ofatox 400EC. Lan bị nấm, vi khuẩn hay virus gây nên tình trạng cháy lá từng đám, vết cháy lan tròn dần, bệnh thối rễ dùng Zinep, Starner 20 WP hay Benomyl.
Hướng dẫn cho tiết cách trồng lan cho người mới chơi chi tiết nhất
Bật mí kinh nghiệm chơi lan bạn nên biết
1. Đừng chọn lan quá đắt tiền
Nếu bạn đang trong giai đoạn đầu tập tành chơi lan, thay vì chọn những loại lan tiền triệu, thậm chí là vài chục, vài trăm triệu thì hãy cân nhắc mua lan rẻ tiền trước bởi những lý do sau đây:
- Do bạn chưa có nhiều kinh nghiệm trồng trọt, chăm sóc nên rất dễ làm chết cây gây lãng phí.
- Cũng vì là người mới nên chưa biết lan xịn là như thế nào có thể bị người khác lừa lọc.
Chính vì vậy, bạn nên bắt đầu từ những loài lan rẻ trước, khi đã có đủ chuyên môn và sự tự tin thì có thể nâng cấp dần lên nhé!
2. Hãy mua lan khi đã thấy hoa
Hiện nay, các giống lan rẻ có, đắt có được bày bán tràn lan trên mạng với những lời quảng cáo hấp dẫn như combo lan 10 cốc 10 màu. Nhưng thực tế, khi mua về, sau nỗ lực chăm sóc suốt mấy năm, nó chỉ ra có 1 màu duy nhất gây nên cảm giác rất thất vọng. Do đó, bạn hãy chọn mua lan khi đã thấy hoa. Nếu thích những loại lan quý như phi điệp, trường sa,… mà mình chưa đủ kinh nghiệm, bạn có thể nhờ những người có kinh nghiệm chơi lan lâu năm hay các chuyên gia trong ngành để tránh chọn lầm làm hao tổn chi phí.
Sắc hoa lan phi điệp
3. Không nên bón quá nhiều phân và tưới quá nhiều nước
Phân và nước được xem là 2 yếu tố quan trọng cung cấp chất dinh dưỡng để tạo nên sự sống cho cây. Tuy nhiên, nếu sử dụng chúng nhiều quá không những không giúp cây phát triển mà có thể làm chúng chết dần. Vì vậy, là một người mới học cách chơi lan, bạn hãy tìm hiểu các thông tin liên quan đến trồng trọt và hỏi thêm những người có kinh nghiệm để biết cách bón phân như thế nào và tưới nước bao nhiêu là tốt.
4. Nên tìm hiểu về các bệnh lý thường gặp
Trong quá trình phát triển, hầu như loại cây nào cũng mắc một số bệnh thường gặp và lan cũng không ngoại lệ. Lá èo uột, vàng úa, đốm nâu rất có thể là dấu hiệu cho thấy lan đã bị bệnh. Khi đó, bạn đừng vội tưới thêm nước, bón thêm phân sẽ làm bệnh trầm trọng, lây lan nhanh hơn mà hãy tìm hiểu kỹ xem đây là bệnh lý gì và nguyên nhân do đâu để có cách xử lý thích hợp và kịp thời.
Dấu hiệu của bệnh lý trên cây lan
5. Người chơi lan thực thụ cần có sự kiên nhẫn
Những người chơi lan nói riêng và có niềm đam mê cây cảnh nói chung thường rất kiên nhẫn. Bởi, với những loài cây, loài hoa dài ngày, họ phải mất một khoảng thời gian rất lâu mới thu được thành quả.
Vì vậy, khi trồng lan, bạn đừng vì những yêu cầu thực dụng mà ép lan phải ra hoa quá sớm, nhiều đợt mà đem đi phơi nắng hay thực hiện kích hoa quá độ. Hậu quả có thể xảy ra là cây không còn sức đề kháng, suy yếu dần và chết chỉ sau một thời gian ngắn.
Hy vọng rằng, với hướng dẫn cách trồng lan cho người mới chơi cũng như kinh nghiệm chơi lan của những người có thâm niên được chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn có thêm những kiến thức cần thiết để “gia nhập ngành” một cách thuận lợi và suôn sẻ hơn. Cuối cùng, nếu gặp bất cứ vấn đề gì trong quá trình chăm sóc lan hay các loài cây khác, đừng quên liên hệ với Smart Garden để được hỗ trợ nhé!
