Đền Đông Cuông đã có từ lâu đời, và là một trong hai ngôi đền lớn ở thượng lưu sông Hồng, thuộc địa phận xã Đông Cuông, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Đền được xây dựng ở nơi có phong cảnh sơn thủy hữu tình, núi sông hòa hợp nên vừa là di tích, vừa là thắng cảnh đẹp của tỉnh.
Đền Đông Cuông thờ ai : bên cạnh việc phụng thờ Mẫu Thượng Ngàn, trong đền còn thờ các vị có công với nước trong cuộc chiến chống giặc Nguyên – Mông vào thế kỷ 13, đó là một số vị tướng người dân tộc ở địa phương, nên ngôi đền này còn có tên gọi là đền thờ thần Vệ quốc.
Trải qua những thăng trầm lịch sử và sau nhiều năm tôn tạo, ngày nay kiến trúc đền Đông Cuông mang dáng dấp kiến trúc đền chùa thời Lý Trần, với mái ngói cong và hình lưỡng long chầu nhật. Các cột đền làm bằng gỗ tứ thiết, được sơn son thếp vàng hình rồng cuốn trang nghiêm. Trên các đầu dư, đầu bẩy, xà ngang, cốn nách, câu đầu… đều được chạm khắc tỉ mỉ theo các chủ đề tứ linh và hoa lá, đạt trình độ cao về kỹ thuật phục chế và mỹ thuật.
– Mặt đền Đông Cuông quay về phía Nam, có địa thế hướng sông tựa núi với cảnh sắc thiên nhiên đẹp như tranh thủy mặc. Con đường dốc độc đạo chạy từ phía Đông lên đền, uốn lượn quanh co như vắt ngang lưng chừng núi khiến khung cảnh càng thêm thâm nghiêm, tĩnh mịch. Khuôn viên quanh đền rộng mở, với cây cối sum xuê tỏa bóng mát, điểm xuyết những vạt rừng đào, rừng mận… khoe sắc thắm mỗi khi đến mùa hoa nở rộ.
Với tín ngưỡng thờ Mẫu và các anh hùng có công với đất nước, ngôi đền mang đậm truyền thống lịch sử và văn hóa dân tộc. Ngày 3 tháng 2 năm 2009, đền Đông Cuông Yên Bái đón nhận bằng công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia, trở thành điểm du lịch về nguồn ý nghĩa.
Ngoài ra, vào ngày Mão đầu tiên của năm mới, nơi đây sẽ diễn ra lễ hội đền Đông Cuông, thu hút đông đảo du khách thập phương đến chiêm bái, cầu tài cầu lộc đầu xuân và một năm mưa thuận gió hòa. Trong dịp lễ hội còn có nhiều hoạt động văn hóa dân gian và giải trí sôi động.
