Cờ vua từ lâu đã là 1 bộ môn thể thao trí tuệ được rất nhiều người yêu thích, càng ngày càng có nhiều người đam mê và muốn tìm hiểu sâu hơn về trò chơi này. Tuy nhiên, với những người mới bắt đầu học chơi cờ vua có thể gặp chút khó khăn bởi sự phức tạp trong cách di chuyển của mỗi quân cờ cũng như luật chơi, luật tính điểm. Vì vậy, trong bài viết này Cờ Vua Cao Cấp sẽ phân tích từ A->Z về các thông tin cho người tự học chơi cờ vua nhé!
Khái niệm cờ vua
Cờ vua là trò chơi 2 người, sau này đã xuất hiện thêm các biến thể như cờ vua 3 người, cờ vua 4 người,…Nhưng tóm lại, người chơi sẽ phải điều khiển các quân cờ của mình để ăn các quân cờ của đối phương, mục tiêu cuối cùng là bắt quân Vua của đối phương. Bên nào bị bắt mất Vua trước thì đó là bên thua cuộc, vì vậy, kỳ thủ phải tìm mọi cách để bảo vệ quân Vua của bản thân.
Lịch sử ra đời của cờ vua
Cờ vua bắt đầu từ khoảng 1500 năm trước, bắt nguồn từ quốc gia Ấn Độ sau đó phổ biến ra toàn thế giới. Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, luật chơi cờ vua dần được hoàn thiện hơn về cách di chuyển các quân cờ, cách tính điểm. Nhưng mãi đến năm 1880 mới thực sự hoàn thiện và được phổ biến rộng rãi trên toàn thế giới. Đến năm 1886, giải cờ vua quốc tế đầu tiên được tổ chức.
Về truyền thuyết ra đời của trò chơi này có rất nhiều phiên bản, câu chuyện được truyền miệng rộng rãi nhất kể về một nhà thông thái người Ấn Độ và một nhà vua, nhà thông thái muốn thuyết phục vua Shahram về tầm quan trọng của mỗi người dân trong vương quốc. Vì vậy, nhà thông thái đã phát minh ra một trò chơi thể hiện quốc gia, gồm Vua, quân lính và người dân. Trong trò chơi ấy, mỗi một thành phần đều không thể thiếu, góp phần quan trọng bảo vệ và đem về chiến thắng cho nhà vua.
Hiển nhiên, nhà vua cực kì thích thú với trò chơi này, qua nhiều lần chơi, nhà vua hiểu được tầm quan trọng của các thành phần trong bàn cờ Vua, cũng như hiểu được sự quan trọng của nhân dân. Vì vậy, ông ra lệnh cho mọi người trong vương quốc đều phải chơi trò chơi này và ban tặng cho nhà thông thái bất cứ vàng bạc châu báu nào mà ông ta muốn để cảm tạ lời khuyên của nhà thông thái. Nhưng người này lại không muốn bất cứ vàng bạc châu báu nào, ông ta chỉ yêu cầu xin nhà vua ban cho số lượng hạt lúa mì phủ kín bàn cờ, với điều kiện: đặt 1 hạt lúa mì lên ô vuông đầu tiên, 2 hạt lúa mì ở ô thứ 2, 4 hạt lúa ở ô thứ 3, dần dần như vậy đến khi phủ kín toàn bộ bàn cờ.
Nhà vua cho rằng đây là 1 yêu cầu vô cùng đơn giản, tuy nhiên dần dần số lượng hạt lúa nhiều đến mức kho lương thực của toàn bộ vương quốc cũng không thể cung cấp đủ cho nhà thông thái. Sau đó, nhà vua đã hiểu ra ý nghĩa trong lời nói của nhà thông thái, đó là không bao giờ coi thường những thứ nhỏ bé, giống như quân tốt trong cờ vua, cũng giống như nhân dân của quốc gia, bạn không được đánh giá thấp những thứ nhỏ bé trong cuộc sống. Ngoài câu chuyện nổi tiếng này, còn có rất nhiều phiên bản khác về lịch sử ra đời của cờ vua rất hay và hấp dẫn.
Các quân cờ và bàn cờ
Cách xếp quân cờ trên bàn cờ
Xếp tất cả quân Tốt vào hàng thứ 2 trước mặt bạn, ở 2 góc cuối cùng 2 bên bàn cờ, đặt quân Xe vào góc. Sau đó,bạn đặt một quân Mã nối tiếp cạnh quân Xe, một quân Tượng nối tiếp sau quân Mã. Bạn đặt quân Hậu vào một trong hai ô còn lại ở hàng thứ nhất tùy vào màu của quân đó, nếu quân Hậu có màu đen, bạn đặt quân đó vào ô đen, nếu Hậu của bạn là màu trắng, bạn đặt quân Hậu vào ô trắng nhé!
Cuối cùng, bạn đặt quân Vua vào ô cuối cùng còn lại sau đó kiểm tra xem bố cục của đối phương đã giống mình hay chưa, nếu đã chính xác thì hãy bắt đầu game ngay thôi nào!
Các quân cờ di chuyển như thế nào?
Mỗi quân cờ Vua có cách di chuyển khác nhau, vì vậy mỗi quân cờ sẽ có điểm mạnh riêng biệt, dưới đây là cách di chuyển của mỗi quân cờ trong bàn cờ:
Quân Tốt: là quân cờ nhiều nhất trong bàn cờ vua với 8 quân tốt xếp thành 1 hàng ngang bảo vệ Vua và những quân cờ đằng sau nó. Trong lần di chuyển đầu tiên, tốt có thể tiến về phía trước 1 hoặc 2 ô, nhưng chỉ được tiến lên 1 ô trong những lần di chuyển tiếp theo và quân tốt sẽ ăn quân cờ đúng chéo với nó. Quân tốt có một điểm đặc biệt mà chỉ nó mới có, đó là luật “bắt tốt qua đường”.
Quân Xe: Là quân cờ có thể di chuyển ngang dọc trên bàn cờ, xe không bị giới hạn về các ô trên bàn cờ, xe có thể tấn công các quân nằm trên đường đi của nó.
Quân Mã: Theo mình, quân mã là quân cờ có thiết kế đẹp nhất và có lối di chuyển phức tạp nhất bàn cờ, quân Mã di chuyển và bắt quân khác theo hình chữ L, đây cũng là quân cờ duy nhất có thể “nhảy” qua các quân cờ khác để tránh thoát khỏi sự truy bắt của các quân cờ.
Quân Tượng: là quân cờ di chuyển chéo trên bàn cờ và không bị giới hạn số bước di chuyển, quân tượng ăn tất cả các quân trên bàn cờ mà ở trong đường di chuyển của nó. Tuy nhiên nhược điểm của quân tượng là nó chỉ có thể di chuyển trên ô 1 màu, không thể di chuyển sang ô màu khác, mỗi tượng chỉ di chuyển trong những ô cùng màu mà nó đã được đặt vào từ trước.
Quân Hậu: Hậu là quân quyền lực nhất trên bàn cờ, có thể đi ngang, dọc và chéo tùy thích. Vì vậy, nếu bên nào bị mất Hậu thì rất khó để lấy được chiến thắng.
Quân Vua: quân Vua chỉ có thể đi mỗi ô mỗi lượt và di chuyển theo mọi hướng, đây là quân cờ bằng mọi giá bạn không được để mất, vì nếu mất Vua, bạn sẽ thua cuộc.
Luật chơi cờ vua
Luật đầu tiên trong cờ vua là bên trắng đi trước, bên trắng chọn bất cứ quân nào họ muốn di chuyển để tiến hành đợt tấn công đầu tiên, sau khi quân trắng đã đi xong lượt, sẽ đến lượt quân đen, lần lượt mỗi bên đều di chuyển quân cờ của mình để bày quân cờ theo như ý muốn. Thông thường khi khai cuộc, các kỳ thủ sẽ không vội tấn công luôn mà sẽ bày biện quân cờ theo như ý muốn để chuẩn bị cho 1 đợt tấn công mới.
Đừng quên sử dụng luật “bắt Tốt qua đường” (en passant) như mình đã nói ở đầu bài, luật chơi cờ vua này thường bị nhiều người quên mất trong quá trình chơi. Bạn có thể sử dụng luật này nếu muốn, tốt có thể đi 2 ô trong nước đi đầu tiên của nó, thông thường, tốt chỉ có thể ăn chéo 1 ô, nhưng trong trường hợp ngoại lệ khi tốt mới di chuyển nước đi đầu tiên này, thì tốt vừa có thể bắt quân tốt ở ngang nó, vừa đi chéo như bình thường. Tuy nhiên đây là chức năng đặc biệt chỉ tốt mới có, các quân cờ khác đều không có chức năng đặc biệt này.
Có một nước đi đặc biệt liên quan đến quân Xe và quân Vua mà có ít người biết và vận dụng nó, chính là “nhập thành”, đây là nước đi duy nhất mà bạn có thể di chuyển 2 quân xe và vua cùng 1 lượt, 2 quân này sẽ đổi vị trí cho nhau để quân vua hạn chế tối đa những đòn chiếu tướng từ bên ngoài. Tuy nhiên, việc nhập thành cũng có điều kiện nhất định: cả vua và xe được dùng để nhập thành chưa bao giờ di chuyển, quân vua không bị chiếu, giữa vua và xe không còn quân cờ nào khác và quân cờ của đối phương không kiểm soát những ô nằm giữa vị trí sau khi nhập thành và trước khi nhập thành.
Chiến thắng trong cờ vua
Để chiến thắng trong cờ vua, bạn phải dồn quân vua của đối phương vào 1 nước chiếu hết, nghĩa là khi đó quân vua vào tình trạng bị chiếu mà không thể di chuyển cách nào để thoát ra khỏi vùng bị chiếu. Khi điều này xảy ra, bạn có thể nói: chiếu tướng để thông báo với đối thủ biết rằng quân vua của họ đang bị chiếu và họ sẽ thua. Thông thường, khi chiếu hết, thì đối phương đã cầm chắc thua cuộc rồi, trừ khi có 1 quân cờ khác ra thế mạng cho Vua.
Tuy nhiên cũng có thể xảy ra tình huống “hết nước đi”, có nghĩa rằng ván cờ kết thúc với kết quả hòa, không bên nào có thể chiếu tướng đối thủ và cũng không còn ô an toàn nào để đi tới. Ngoài ra, có rất nhiều trường hợp để đưa ván cờ về nước cờ hòa, cụ thể:
Trường hợp hai người chơi cùng đồng ý rằng không bên nào có nước đi để đưa đến chiến thắng và không còn cách nào để thắng, họ có thể đồng ý hòa và kết thúc ván cờ.
Thứ hai, là một thế cờ y hệt được lặp đi lặp lại tại 3 thời điểm khác nhau trong ván cờ, trong trường hợp này, trọng tài sẽ tuyên bố 2 bên hòa cờ.
Thứ 3, nếu cả hai người chơi không di chuyển một quân Tốt nào hoặc không ăn quân nào trong 50 lượt liên tục, ván cờ đó được tuyên là hòa. Luật này để ngăn 2 bên kéo dài ván cờ gây nhàm chán và mệt mỏi cho người chơi, người xem.
Cuối cùng, nếu tất cả các quân cờ khác trừ quân Vua đã bị bắt và bị loại khỏi bàn cờ. Ví dụ, trên bàn cờ chỉ còn 2 quân Vua, ván cờ đó sẽ được tính là hòa vì 2 quân Vua không thể đến gần và bắt nhau.
Ngày nay, cờ vua không chỉ còn là một trò chơi trí tuệ đơn thuần bởi ngoài đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nó còn thể hiện được phong cách của người sở hữu chúng. Vì vậy, rất nhiều bộ cờ vua ngày nay được thiết kế và sản xuất từ những chất liệu quý hiếm độc đáo, cho ra những sản phẩm cờ vua cao cấp như cờ vua gỗ, quân cờ vua gỗ để bày biện trang trí trong nhà, bộ cờ vua gỗ treo tường vừa dùng để chơi vừa để trang trí, những quân cờ vua đẹp được dùng làm quà tặng quý, tặng cho người thân và cấp trên,… Cờ vua chắc chắn sẽ ngày càng tỏa sáng và phát triển hơn trong tương lai.
