“Ngó lên luộc lạt mái nhà,
Bao nhiêu luộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu.”
Gia đình là nơi chỉ có những tiếng ru êm dịu của mẹ, nụ cười hiền hòa của cha, có anh chị em vui vẻ cười đùa, nhường nhịn nhau từng cái áo sờn, cái quần nhăn nhúm hay từng món đồ chơi cũ rích. Đó là nơi bình yên nhất vì ở đó không có hơn thua, không có bon chen, ganh ghét.
Gia đình là nơi ta lớn lên, là nơi ta được giáo dục, dạy bảo, là nơi chẳng có âu lo mà chỉ có hơi ấm tình thân. Gia đình là cội nguồn, là sức mạnh, là động lực to lớn cho ta cố gắng, lao lực ngoài xã hội, và cũng là nơi duy nhất chứa chấp, chở che, cưu mang mỗi khi ta vấp ngã trên đường đời,…
Hôm nay, chúng ta hãy cùng ngồi lại để nói về những câu ca dao, tục ngữ thành ngữ về gia đình, để nhắc nhở nhau về thứ tình cảm thiêng liêng này bạn nhé!
1. Gia đình là gì?
Gia đình là một cộng đồng nhỏ gồm tập hợp những người có chung huyết thống (hoặc có thể không), ràng buộc và gắn bó với nhau bởi các mối quan hệ mật thiết về mặc tình cảm, nuôi dưỡng, giáo dục.
Gia đình là tế bào của xã hội, là nơi nuôi dưỡng mỗi con người, có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của mỗi con người. Gia đình đã xuất hiện và trải qua một quá trình phát triển, hoàn thiện lâu dài và có tác động mạnh mẽ đến các chuẩn mực đạo đức, văn hóa, đời sống, xã hội.
Một tập hợp các mối quan hệ gia đình gồm có: Quan hệ vợ chồng, quan hệ cha mẹ con cái (con ruột, con dâu, con rể, con nuôi), quan hệ ông bà và các cháu, quan hệ anh chị em,…
Từ những mối quan hệ khăng khít, ruột rà, gia đình chính là cái nôi nuôi dưỡng mỗi con người trưởng thành, phát triển một cách toàn vẹn và đầy đủ nhất về cả thể chất, sức khỏe, tinh thần, học thức lẫn đạo đức.
Trong một gia đình có nhiều mối quan hệ xoay quanh và kết nối với nhau thành thể thống nhất. Đó là những người yêu thương nhau một cách trọn vẹn nhất, không vụ lợi, không toan tính hay hơn thua, ở đó chỉ có tình cảm chân thành, sẻ chia và hy sinh cho nhau.
Và để có một gia đình hạnh phúc mỗi thành viên phải yêu thương, quan tâm, chăm sóc nhau, cùng nhau nuôi dưỡng và xây dựng các mối quan hệ thật bền chặt.
2. Ca dao tục ngữ thành ngữ về gia đình
Chính vì tình yêu gia đình là thứ tình cảm thiêng liêng cao đẹp cần được ca ngợi giữ gìn và nuôi dưỡng. Vậy nên từ xa xưa ông bà ta đã truyền tai nhau những câu ca dao tục ngữ thành ngữ về gia đình để nhắc nhở, dạy bảo con cháu phải biết quý trọng, yêu thương, đùm bọc, sống chan hòa giữa những người có quan hệ này với nhau.
- Cha mẹ giàu con thong thả,
Cha mẹ nghèo con vất vả gian nan. - Trách ai đặng cá quên nơm,
Đặng chim bẻ ná, quên ơn sinh thành. - Mồ côi cha, ăn cơm với cá,
Mồ côi mẹ lót lá mà nằm. - Ai về tôi gửi đôi giày,
Phòng khi mưa gió để thầy mẹ đi. - Cá không ăn muối cá ươn,
Con cãi cha mẹ trăm đường con hư. - Mẹ là tất cả mẹ ơi!
Trăm năm mẹ gánh đời con lưng còng. - Mẹ già một nắng hai sương.
Trải thân làm bóng mát đường con đi. - Mẹ là ngọn gió đưa êm.
Mẹ là dòng suối mơ huyền bao la. - Chiều chiều ngó ngược ngó xuôi,
Ngó không thấy mẹ, bùi ngùi nhớ thương. - Chim trời ai dễ đếm lông,
Nuôi con ai dễ kể công tháng ngày.
- Cha là hoa phấn giữa đời,
Thiên thu tình mẹ rạng ngời tâm con. - Lên non mới biết non cao,
Nuôi con mới biết công lao mẹ hiền. - Mẹ già như chuối chín cây,
Gió đưa mẹ rụng, con rày mồ côi. - Mẹ nghèo mưa dột mái tranh,
Trải bao bất hạnh muôn phần gian truân. - Muốn cho gần mẹ gần cha,
Khi vào thúng thóc, khi ra quan tiền. - Miệng ru mắt nhỏ hai hàng,
Nuôi con khôn lớn mẹ càng thêm lo. - Dù đi khắp bốn phương trời,
Công cha nghĩa mẹ không ai sánh bằng. - Con dẫu lớn vẫn là con của mẹ,
Đi hết đời lòng mẹ vẫn theo con. - Con ho lòng mẹ tan tành,
Con sốt lòng mẹ như bình nước sôi. - Nuôi con chẳng quản chi thân,
Bên ướt mẹ nằm, bên ráo con lăn.
- Công cha nặng lắm ai ơi,
Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang. - Cái ngủ mày ngủ cho lâu,
Mẹ mày đi cấy ruộng sâu chưa về. - Đêm khuya trăng rụng xuống cầu,
Cảm thương cha mẹ dãi dầu ruột đau. - Mẹ già hết gạo treo niêu,
Mà anh khăn đỏ khăn điều vắt vai. - Mẹ già như ánh trăng khuya,
Dịu dàng soi tỏ bước đi con hiền. - Mẹ còn chẳng biết là may,
Mẹ mất mới tiếc những ngày làm con. - Gió mùa thu mẹ ru con ngủ,
Năm canh dài, mẹ thức đủ năm canh. - Biển Đông có lúc vơi đầy,
Chứ lòng cha mẹ biển trời nào dâng. - Ôm con mẹ đếm sao trời,
Đếm hoài không hết một đời long đong. - Mẹ già như chuối ba hương.
Như xôi nếp một, như đường mía lau.
3. Ca dao tục ngữ về tình cảm gia đình hạnh phúc
Trong gia đình thì sự hòa thuận sẽ là điều cốt yếu để mỗi cá nhân có thể cảm thấy hạnh phúc và yêu thương lẫn nhau. Cùng tham khảo những dòng ca dao khuyên người ta sống để có một gia đình hạnh phúc.
- Thuận vợ thuận chồng, tát biển Đông cũng cạn.
- Chiều người lấy việc, chiều chồng lấy con.
- Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy. - Ngàn năm tóc mẹ còn bay,
Ngàn năm tình mẹ sống đầy trong con. - Cha là hoa phấn giữa đời,
Thiên thu tình mẹ rạng ngời tâm con. - Cháu ơi cháu ngủ cho lâu
Mẹ cháu đi cấy đồng sâu chưa về
Bắt được con trắm con trê
Tròng cổ mang về bà cháu mình ăn. - Ông ơi chớ vội đi xa
Để cho con cháu họp về chung vui. - Yêu nhau từ thuở trong nôi
Em nằm em khóc, anh ngồi anh ru. - Ơn cha mẹ trời cao khôn thấu
Nghĩa anh em xương cốt ruột rà
Muốn cho trên thuận dưới hòa
Chẳng thà chịu nhục hơn là rẽ nhau. - Anh em thuận hòa là nhà có phúc.
4. Ca dao tục ngữ về tình cảm anh chị em trong gia đình
4.1 Tục ngữ, thành ngữ về tình cảm anh chị em trong gia đình
Tình anh chị em máu mủ ruột rà là tình cảm thiêng liêng mà không ai có thể chối bỏ. Những câu tục ngữ, thành ngữ về tình cảm anh chị em trong gia đình khuyên người ta cách sống đúng đắn với anh chị em của mình.
- Chị ngã em nâng.
- Máu chảy ruột mềm.
- Một giọt máu đào hơn ao nước lã.
- Bán anh em xa, mua láng giềng gần.
- Anh em như chông như mác.
- Anh ngủ em thức, em chực anh nằm.
- Anh em trong nhà đóng cửa bảo nhau.
- Anh em khinh trước, làng nước khinh sau.
- Cắt dây bầu dây bí, ai nỡ cắt dây chị dây em.
- Anh em ghét nhau, ốm đau tìm đến.
- Anh em chém nhau đằng dọng, ai chém đằng lưỡi.
- Anh em thuận hòa là nhà có phúc.
- Anh em hạt máu sẻ đôi.
4.2 Ca dao về tình cảm anh chị em trong gia đình
Những câu ca dao về tình cảm anh chị em trong gia đình mà ông cha ta truyền lại chứa đựng những kinh nghiệm sống mà ai cũng cần biết.
- Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy. - Anh em như tre cùng khóm,
Chị em gái như trái cau non. - Khôn ngoan đối đáp người ngoài,
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau. - Anh em hiền thật là hiền,
Bởi một đồng tiền nên mất lòng nhau. - Anh em cốt nhục đồng bào,
Vợ chồng là nghĩa lẽ nào không thương. - Anh em như chân như tay,
Vợ chồng như áo cởi ngay nên lìa. - Anh em nào phải người xa,
Cùng chung bác mẹ, một nhà cùng thân.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy. - Có tình thì đãi người dưng
Anh em bất nghĩa thì đừng anh em. - Anh em chín họ mười đời
Hai đằng cùng có, chẳng rời nhau ra. - Anh em một khí huyết dây (huyết phân)
Cũng như người có chân tay (tay chân) khác gì.
Ai ơi lấy đấy mà suy
Có câu đường lệ trong thi để truyền. - Chẳng thi, chẳng đỗ, chẳng sao
Anh em không được người nào bỏ nhau
Phải đòi cho được thày Cầu.
Phải đào hết đất nhà giàu đổ đi. - Anh em như tre cùng khóm,
Chị em gái như trái cau non. - Chị em một ruột cắt ra
Chị không em có cũng là như không. - Yêu nhau từ thuở trong nôi
Em nằm em khóc, anh ngồi anh ru. - Anh em như thể tay chân,
Rách lành đùm bọc, dở hay đỡ đần.
5. Ca dao tục ngữ về tình cảm cha mẹ con cái trong gia đình
5.1 Tục ngữ, thành ngữ về tình cảm cha mẹ con cái trong gia đình
Tình cảm cha mẹ dành cho con cái là tình cảm vô tư nhất, cho đi tất cả mà không cần hồi báo. Những câu tục ngữ thành ngữ về tình cảm giữa cha mẹ và con cái trong gia đình giúp ta hiểu hơn về điều đó
5.2 Ca dao về tình cảm cha mẹ con cái trong gia đình
Những bài ca dao về mẹ và cha nói lên nỗi lòng của những đứa con luôn mong muốn cha mẹ những điều tốt đẹp nhất và hãy sống thật lâu bên cạnh mình.
- Đêm đêm thắp ngọn đèn trời,
Cầu cho cha mẹ sống đời với con. - Mẹ còn là cả trời hoa,
Cha còn là cả một tòa kim cương. - Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa,
Miệng nhai cơm búng, lưỡi lừa cá xương. - Lên non mới biết non cao,
Nuôi con mới biết công lao mẹ, thầy. - Ơn cha nặng lắm ai ơi,
Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang. - Đố ai đếm được lá rừng,
Đố ai đếm được mấy tầng trời cao.
Đố ai đếm được vì sao,
Đố ai đếm được công lao mẹ già. - Đi đâu mà bỏ mẹ già,
Gối nghiêng ai sửa,
Chén trà ai dâng? - Tu đâu cho bằng tu nhà,
Thờ cha kính mẹ mới là chân tu. - Cầm cần rau cá ngược xuôi,
Nấu canh rau bợ mà nuôi mẹ già. - Công cha đức mẹ cao dày,
Cưu mang trứng nước những ngày ngây thơ.
Nuôi con khó nhọc đến giờ,
Trưởng thành con phải biết thờ song thân. - Đói lòng ăn đọt chà là,
Để cơm nuôi mẹ, mẹ già yếu răng. - Chiều chiều ra đứng ngõ sau,
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều. - Trời cao, biển rộng, đất dày,
Ơn cha nghĩa mẹ, ơn thầy chớ quên. - Một mẹ nuôi được mười con,
Nhưng mười con không nuôi được một mẹ. - Mẹ nuôi con biển hồ lai láng,
Con nuôi mẹ tính tháng tính ngày.
- Đói lòng ăn trái ổi non,
Nhịn cơm nuôi mẹ cho tròn nghĩa xưa. - Cha một đời oằn vai gánh nặng,
Mẹ một đời đôi dép lạc bàn chân. - Mẹ già ở tấm lều tranh,
Sớm thăm tối viếng mới đành dạ con. - Thương thay chín chữ cù lao,
Tam niên nhũ bộ biết bao nhiêu tình. - Vắng nghe chim vịt kêu chiều,
Bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau. - Sống thì con chẳng cho ăn,
Chết thì xôi thịt, làm văn tế trời. - Công cha nghĩa mẹ ơn thầy,
Ngày sau khôn lớn ơn dày biển sâu. - Má ơi, đừng gả con xa,
Chim kêu, vượn hú biết nhà má đâu. - Cha già tuổi đã đủ trăm,
Chạnh lòng nhớ tới đằm đằm lụy sa. - Cha mẹ để của bằng non,
Không bằng để đức cho con ở đời. - Ví dầu con phụng bay qua,
Mẹ nói con gà, con cũng nói theo. - Cho dù xa cách biển đông,
Mênh mông tình mẹ ngát lòng đại dương. - Ai người chia sớt nỗi buồn,
Mẹ tôi gánh mãi hoàng hôn một mình. - Hoa này tàn thì hoa khác nở,
Mất mẹ rồi vạn thuở tìm đâu. - Đi khắp thế gian không ai tốt bằng Mẹ,
Gánh nặng cuộc đời không ai khổ bằng Cha.
- Vì con sống, mẹ suốt đời lam lũ,
Vì con vui, mẹ gánh hết đau buồn. - Bao năm gian khổ héo hon,
Mẹ luôn cam chịu nuôi con nên người. - Trải qua thập tử nhất sinh,
Mẹ già sống mãi yên bình bên con. - Nhớ con tựa cửa chờ mong,
Mắt mờ khô lệ mẹ trông con về. - Chặng đường bao nỗi đắng cay,
Nuôi con đâu kể tháng ngày gian nan. - Lặng nhìn sợi tóc như sương,
Vướng trên đầu lược mà thương mẹ già. - Cánh cò cõng nắng cõng mưa,
Mẹ tôi cõng cả bốn mùa gió sương. - Lòng mẹ như bát nước đầy,
Mai này khôn lớn, ơn này tính sao. - Ta đi trọn kiếp con người,
Cũng không đi hết những lời mẹ ru. - Tu đâu cho bằng tu nhà,
Thờ cha kính mẹ mới chân tu. - Ai rằng công mẹ như non,
Thật ra công mẹ lại còn lớn hơn. - Nhớ ơn chín chữ cù lao,
Ba năm bú mớm biết bao thân tình. - Nuôi con chẳng quản chi thân,
Chỗ ướt mẹ nằm, chỗ ráo con lăn. - Dạy con, con nhớ lấy lời,
Trọng cha, kính mẹ, suốt đời chớ quên. - Mẹ già đầu tóc bạc phơ,
Lưng đau con đỡ, mắt mờ con nuôi.
- Chiều chiều chim vịt kêu chiều,
Bâng khuâng nhớ mẹ chín chiều ruột đau. - Ơn dưỡng dục một đời con ghi tạc,
Nghĩa sinh thành trọn kiếp mãi không quên. - Đưa kim qua nỗi ưu phiền,
Mẹ ngồi vá lại cho nguyên sự đời. - Mẹ anh lội bụi lội bờ,
Sao anh áo lụa quần tơ ngày ngày.
Mẹ anh bụng đói thân gầy,
Sao anh vui thú mâm đầy cổ cao.
Mẹ anh như tép lao xao,
Sao anh lấp lánh như sao trên trời.
Mẹ anh quần quật một đời,
Sao anh ngoảnh mặt anh cười cợt hoa. - Công cha như núi ngất trời,
Nghĩa mẹ như nước ngời ngời biển Đông.
Núi cao biển rộng mênh mông,
Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi! - Ơn cha bóng núi âm thầm,
Nghĩa mẹ lặng lẽ nước sông đầu nguồn.
Một đời dãi nắng dầm sương,
Nuôi con khôn lớn tình thương dạt dào. - Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ kính cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
6. Ca dao tục ngữ về tình cảm ông bà và các cháu trong gia đình
Có ông bà mới có cha mẹ mới sinh ra các cháu, khi cháu ra đời ông bà đã già cả và từng trải rất nhiều vì thế ông bà có rất nhiều kinh nghiệm để truyền cho các cháu đồng thời với cả tình yêu thương vô bờ bến. Những câu ca dao tục ngữ thành ngữ về tình cảm giữa ông bà và các cháu trong gia đình miêu tả chính xác những điều đó.
- Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà.
- Giận thì mắng, lặng thì thương.
- Cháu bà nội, tội bà ngoại.
- Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi.
- Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh.
- Ẵm con chồng không bằng bồng cháu ngoại.
- Con ai là chẳng giống cha
Cháu ai là chẳng giống bà, giống ông. - Cháu ơi cháu ngủ cho lâu
Mẹ cháu đi cấy đồng sâu chưa về
Bắt được con trắm con trê
Tròng cổ mang về bà cháu mình ăn. - Thứ nhất phải có ông bà
Thứ hai kế đến chính là mẹ cha
Còn con đứng ở thứ ba
Cháu thì đứng chót đó là thứ tư
Chít thì đứng ở thứ năm
Một hơi kể hết đủ năm đại đường. - Đi cầu đi quán
Đi bán lợn con
Đi mua cái xoong
Đem về đun nấu
Mua quả dưa hấu
Về biếu ông bà
Mua một đàn gà
Về cho ăn thóc
Mua lược chải tóc
Mua cặp gài đầu
Đi mau về mau
Kẻo trời sắp tối - Gà cồ mà ăn tấm nong
Mấy đời cháu ngoại giỗ ông bao giờ - Cồng cộc bắt cá dưới sông
Mấy đời cháu ngoại giỗ ông bao giờ - Ông bà là ngọc là vàng
Ai mà biết quý phúc rơi đầy nhà - Ông ơi chớ vội đi xa
Để cho con cháu họp về chung vui. - Ngó lên luộc lạt mái nhà,
Bao nhiêu luộc lạt nhớ ông bà bấy nhiêu. - À ơi cháu ngủ cho ngoan
Tiếng Bà ru cháu chứa chan tình người
Bà thương yêu cháu nhất đời
Sẵn sàng vì cháu thiệt thòi bản thân
Bà không ngủ được bao lần
Chỉ vì thương cháu có cần chi đâu.
7. Ca dao tục ngữ về tình cảm vợ chồng trong gia đình
7.1 Tục ngữ về tình cảm vợ chồng trong gia đình
Gia đình vợ chồng là người dưng kết nối với nhau bằng một khế ước tinh thần và cả khế ước xã hội. Tình cảm giữa vợ và chồng cần trau dồi, chăm sóc, nâng niu để nó ngày càng sâu đậm hơn. Những câu tục ngữ thành ngữ về tình cảm vợ chồng trong gia đình giúp tình cảm giữa đôi lứa ngày một sâu đậm hơn.
- Ả Chức chàng Ngưu.
- Ả hợp cùng anh duyên ưa phận đẹp.
- Ai đem dùi đục đi hỏi vợ.
- Chồng như đó (giỏ), vợ như hom.
- Bát còn có lúc xô xát, huống chi vợ chồng.
- Chồng nào vợ nấy.
- Chồng đã giận, vợ bớt lời.
- Chồng tới, vợ phải lui.
- Chết trẻ còn hơn lấy lẽ chồng người.
- Chẻ củi xem thớ, lấy vợ xem tông.
- Cả sông đông chợ, lắm vợ nhiều con.
- Cau non về hạt, gái đảm về chồng.
- Chẳng tu, vắng vợ cũng như tu.
- Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm.
- Ẵm con chồng không bằng bồng cháu ngoại.
- Ấm oái như hai gái lấy một chồng.
- Chồng chung vợ chạ, ai khéo hầu hạ thì được chồng riêng.
- Chồng đẹp, vợ đẹp những nhìn mà no.
- Chồng như đó (giỏ), vợ như hom.
- Bà phải có ông, chồng phải có vợ.
7.2 Ca dao về tình cảm vợ chồng trong gia đình
Những câu ca dao dân ca hát về tình cảm giữa các cặp đôi đã về chung nhà trở thành một gia đình khuyên người ta biết cách sống với nhau để tình cảm vợ chồng ngày một gắn kết lâu bền.
- Cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt.
Chín đụn mười con cũng lìa. - Chồng sang vợ được đi giày,
Vợ sang chồng được ghé ngày cậy trông. - Bé thì nhờ mẹ, nhờ cha,
Lớn lên nhờ vợ, lúc già nhờ con. - Anh em ai đầy nồi nấy,
Vợ chồng không thấy lìa nhau. - Anh em cốt nhục đồng bào,
Vợ chồng là nghĩa lẽ nào không thương. - Anh em như chân như tay,
Vợ chồng như áo cởi ngay nên lìa. - Áo rộng thì lắm ốc nhồi,
Những người lắm vợ là người trời bêu. - Chồng cần, vợ kiệm là tiên,
Ngông nghênh nhăng nhít là tiền bỏ đi. - Chồng sang đi võng đầu rồng,
Chồng hèn gánh nặng đè còng cả lưng. - Chồng sang vợ được đi giày,
Vợ sang chồng được ghé ngày cậy trông. - Đã rằng là nghĩa vợ chồng,
Dầu cho nghiêng núi, cạn sông chẳng rời. - Vợ chồng đạo nghĩa cho bền
Bạn bè chung thủy, dưới trên đàng hoàng. - Chim khôn đậu nóc nhà quan,
Trai khôn tìm vợ, gái ngoan tìm chồng.
8. Ca dao tục ngữ về tổ tông dòng họ truyền thống gia đình
Nhớ ơn tổ tiên luôn là truyền thống lâu đời của dân tộc Việt Nam. Những người bà con dòng họ cùng chung tổ tiên ông bà là những người giúp đỡ ta khi gặp bất trắc. Các câu ca dao tục ngữ nói về truyền thống gia đình dòng họ tổ tiên dưới đây nói về sự quan trọng cần thiết của dòng họ và tổ tông đối với mỗi người.
- Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh.
- Uống nước nhớ nguồn.
- Chim có tổ người có tông
- Tử hiếu song thân lạc, gia hòa vạn sự hưng (thành).
- Bà con vì tổ vì tiên, không ai vì tiền vì gạo
- Chữ rằng: vấn tổ tầm tông
Cháu con nỡ bỏ cha ông sao đành. - Con cái khôn ngoan, vẻ vang cha mẹ
Con cái ngu dại, tổn hại ông cha. - Cây kia ăn quả ai trồng
Sông kia uống nước hỏi dòng từ đâu. - Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
Uống nước sông, nhớ mạch suối. - Thứ nhất phải có ông bà
Thứ hai kế đến chính là mẹ cha
Còn con đứng ở thứ ba
Cháu thì đứng chót đó là thứ tư
Chít thì đứng ở thứ năm
Một hơi kể hết đủ năm đại đường. - Khôn ngoan nhớ đức cha ông
Làm nên phải đoái tổ tông phụng thờ. - Cây có gốc mới nở cành xanh lá,
Nước có nguồn mới bể cả sông sâu.
Người ta nguồn gốc từ đâu,
Có tổ tiên trước rồi sau có mình. - Mạch trong nước chay ra trong,
Thế nào đi nữa còn dòng cũng hơn. - Cây kia ăn quả ai trồng
Sông kia uống nước hỏi dòng từ đâu. - Ai về Phú Thọ cùng ta
Vui ngày giỗ tổ tháng ba mùng mười. - Công danh hai chữ tờ mờ
Lấy gì khuya sớm phụng thờ tổ tiên - Khen ai khéo tiện ngù cờ
Khéo xây bàn án, khéo thờ tổ tiên
Tổ tiên để lại em thờ
Anh ra ngoài ải, cầm cờ theo vua - Trứng rồng lại nở ra rồng
Hạt thông lại nở cây thông rườm rà
Có cha mới sinh ra ta
Làm nên thời bởi mẹ cha vun trồng
Khôn ngoan nhờ ấm cha ông
Làm nên phải đoái tổ tông phụng thờ
Đạo làm con chớ hững hờ
Phải đem hiếu kính mà thờ từ nghiêm - Con người có tổ, có tông,
Như cây có cội, như sông có nguồn.
9. Ca dao tục ngữ về gia đình sum họp, bữa cơm gia đình
Bữa cơm gia đình luôn là điều tuyệt vời nhất trong cuộc sống. Ở nơi ấy luôn có món ngon của mẹ của bà luôn có ánh nhìn ấm áp của những con người cùng chung huyết thống sưởi ấm tâm hồn mỗi con người. Những câu ca dao tục ngữ nói về bữa cơm sum họp gia đình dưới đây sẽ giúp bạn có được cảm giác như ở bên gia đình dù đang ở nơi đâu.
- Thương chồng nấu cháo le le
Nấu canh bông bí, nấu chè hột sen. - Rau cải nấu với cá rô
Gừng thêm một lát, cho cô giữ chồng. - Má ơi đừng đánh con đau
Để con bắt ốc hái rau má nhờ
Má ơi đừng đánh con hoài
Để con bắt ốc hái xoài má ăn. - Ra đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương
Nhớ ai dãi nắng, dầm sương
Nhớ ai tát nước bên đường hôm nao. - Bốn phương sum họp một nhà
Miếng trầu lịch sự chén trà phong lưu. - Trông cho rau muống mau xanh,
Để em cắt nấu chén canh mặn mà
Nhà em không vịt không gà
Chỉ có dưa muối, đậu cà đãi anh. - Thương em vì cá trích ve
Vì rau muống luộc, vì mè trộn măng. - Tay bưng đĩa muối chấm gừng
Gừng cay muối mặn xin đừng bỏ nhau. - Cải bẹ xanh nấu với thịt sườn
Khổ qua kia hết đắng thì cái sự can thường hết thương. - Đôi ta là nghĩa tào khang
Xuống khe bắt ốc, lên ngàn hái rau. - Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan vợ húp gật đầu khen ngon. - Trời mưa cho ướt lá dừa
Cho tươi luống cải cho vừa lòng em.
Cho em hái đọt rau dền,
Nấu tô canh ngọt dâng lên mẹ già.
Bồng em đi dạo vườn cà,
Cà non chấm mắm, cà già làm dưa.
Chồng chê thì mặc chồng chê,
Dưa khú nấu với cá trê ngọt lừ. - Tôm rằn lột bỏ đuôi
Giã gạo cho trắng mà nuôi mẹ già.
Ba tiền một khứa cá buôi
Cũng mua cho được để nuôi mẹ già. - Nhà em có vại cà đầy
Có ao rau muống, có đầy chĩnh tương.
Dầu không mỹ vị cao lương
Trên thờ cha mẹ, dưới nhường anh em.
Một nhà vui vẻ êm đềm,
Đói no tuỳ cảnh, không thèm luỵ ai. - Ông ơi chớ vội đi xa
Để cho con cháu họp về chung vui.
10. Ca dao tục ngữ về văn hóa giao tiếp ứng xử trong gia đình
Tuy gia đình thường sẽ cảm thông cho nhau nhưng không vì thế mà ta thích làm gì thì làm, thích nói gì thì nói. Trong gia đình, ta luôn cần có cần cách ứng xử, nói chuyện khéo léo để làm vui lòng những con người yêu thương ta bằng cả tấm lòng. Những câu ca dao tục ngữ về cách giao tiếp ứng xử trong gia đình dưới đây đưa ra những kinh nghiệm đúng đắn truyền từ xưa đến nay.
- Một câu nhịn bằng chín câu lành.
- Em khôn cũng là em chị, chị dại cũng là chị em.
- Đi việc làng giữ lấy họ, đi việc họ giữ lấy anh em.
- Chẳng khôn thể chị lâu ngày, chị đái ra váy cũng tày em khôn.
- Anh em bất nghĩa chi khèo (khoèo), anh dữ như mèo tôi lại như trâu.
- Anh em trên kính dưới nhường
Là nhà có phúc, mọi đường yên vui. - Anh em hiếu thảo thuận hiền
Chớ vì đồng tiền mà mất lòng nhau. - Cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt.
Chín đụn mười con cũng lìa. - Anh em ăn ở thuận hoà
Chớ điều chếch lệch người ta chê cười. - Ai ơi giữ chí cho bền
Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai
Xin đừng làm, nói đơn sai
Tin mình đừng sợ những lời dèm pha
Anh em một họ một nhà
Thương nhau chân thật đường xa cũng gần. - Làm người phải biết cương thường
Xem trong ngũ đẳng quân vương đứng đầu
Thờ cha kính mẹ trước sau
Anh em hòa thuận mới hầu làm nên - Vợ chồng đạo nghĩa cho bền
Bạn bè chung thủy, dưới trên đàng hoàng. - Làm anh ăn trước, bước đầu
Dạy dỗ em út ngõ hầu thay cha. - Ơn cha mẹ trời cao khôn thấu
Nghĩa anh em xương cốt ruột rà
Muốn cho trên thuận dưới hòa
Chẳng thà chịu nhục hơn là rẽ nhau. - Anh em như thể chân tay
Cùng cha cùng mẹ hăng say việc nhà.
11. Tục ngữ, thành ngữ tiếng anh về gia đình
Tương tự trong tiếng Việt, tiếng Anh cũng có nhiều thành ngữ tục ngữ nói về tổ ấm gia đình. Cùng xem những câu tục ngữ thành ngữ tiếng Anh về gia đình dưới đây để làm giàu vốn từ vựng của bạn nhé.
- Like father, like son
Tạm dịch: Cha nào con nấy - To wear the pants in a family
Tạm dịch: Trụ cột của gia đình - The apple doesn’t fall far from the tree
Tạm dịch: Con nhà tông không giống lông cũng giống cánh - Blood is thicker than water
Tạm dịch: Một giọt máu đào hơn ao nước lã - To be a chip off the old block
Tạm dịch: Con ai là chẳng giống cha / Cháu ai là chẳng giống bà, giống ông. - Flesh and blood
Tạm dịch: Máu mủ ruột rà - When the blood sheds, the heart aches
Tạm dịch: Máu chảy ruột mềm - To be born with a silver spoon in their mouth
Tạm dịch: Sinh ra đã ngậm thìa vàng hoặc sinh ra ở vạch đích - Like two peas in a pod
Tạm dịch: (Anh em) giống nhau như 2 giọt nước - Men make houses, women make homes
Tạm dịch: Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm
12. Thành ngữ tiếng Trung về gia đình
Văn hóa gia đình của người Trung Quốc khá tương đồng với Việt Nam vì thế những câu tục ngữ, thành ngữ tiếng Trung về gia đình cũng tương tự. Bạn hãy xem những câu thành ngữ tiếng Trung về gia đình dưới đây để biết thêm chi tiết nhé.
- Chữ Hán: 木有本, 水有源
Pinyin: Mù yǒu běn, shuǐ yǒu yuán
Tạm dịch: Cây có cội, nước có nguồn - Chữ Hán: 龙生九种, 种种个别
Pinyin: Lóng shēng jiǔ zhǒng, zhǒngzhǒng gèbié
Tạm dịch: Rồng sinh chín con, không con nào giống nhau
Ý nghĩa: Cha mẹ sinh con trời sinh tính - Chữ Hán: 不养儿不知父母恩
Pinyin: Bù yǎng er bu zhī fùmǔ ēn
Tạm dịch: Chưa nuôi con chưa biết ơn cha mẹ. - Chữ Hán: 儿不嫌母丑，狗不嫌家贫
Pinyin: Er bu xián mǔ chǒu, gǒu bù xián jiā pín
Tạm dịch: Con không chê cha mẹ khó, chó không chê chủ nghèo - Chữ Hán: 有其父，必有其子
Pinyin: Yǒu qí fù, bì yǒu qí zi
Tạm dịch: Cha nào con nấy - Chữ Hán: 父恩比山高,母恩比海深
Pinyin: Fù ēn bǐ shāngāo, mǔ ēn bǐ hǎi shēn
Tạm dịch: Ơn cha cao như núi, nghĩa mẹ sâu như biển - Chữ Hán: 孩子哭了，抱给他娘
Pinyin: Háizi kūle, bào gěi tā niáng
Tạm dịch: Con có khóc mẹ mới biết mà cho bú - Chữ Hán: 儿孙自有儿孙福
Pinyin: Érsūn zì yǒu érsūn fú
Tạm dịch: Tử tôn tự có tử tôn phúc
Ý nghĩa: Thế hệ con cháu sẽ tự làm chủ cuộc đời của mình, không cần ông bà cha mẹ phải nhọc lòng vất vả. - Chữ Hán: 一脉相传
Pinyin: Yīmàixiāngchuán
Tạm dịch: Cha truyền con nối
Gia đình là cái nôi hình thành nhân cách, sự phát triển của mỗi con người, đó là những mối quan hệ khăng khít không rời. Những câu ca dao, tục ngữ về gia đình chính là những lời dạy và là lời nhắc nhở mỗi người trong một gia đình phải biết sống với nhau bằng tấm chân tình, giúp đỡ nhau khi hoạn nạn, khó khăn và chia sẻ nhau từng miếng cơm, manh áo, vì chúng ta là một gia đình hạnh phúc!
Ảnh: Internet
